Cihan Başakçıoğlu

MUĞLA – Muğla’nın Menteşe ilçesine bağlı Yerkesik Mahallesi’nde bulunan Akbük Koyu’nun Muğla Turizm Etraf Vakfı’na (MUÇEV) devredildiği temmuz ayı başında kamuoyuna açıklandı. Dünyaca ünlü turistik alan niteliği taşıyan Akbük Koyu’nda otopark alanı olarak da kullanılan, mülkiyeti Orman’a ilişkin 25 dönümlük arazi 20 yıllık işletme mukavelesiyle MUÇEV’e verildi. Ayrıyeten Akbük Koyu’nun içerisindeki günübirlik tesislerin de kısa vakitte içerisinde MUÇEV tarafından işletilmesi için ilgili çalışmaların tamamlanmak üzere olduğu belirtildi. Kelam konusu kıyı bölgesinin devredilmesi istikametindeki teşebbüsler ve çalışmalar, bölgede 6 yıldır süren ve çeşitli davalara mevzu olan “MUÇEV” tartışmalarını yine gündeme getirdi.

BAKANLIK VE VALİLİK ORTAK PROTOKOLLE KURDU, PERIYODUN BAŞBAKANI ANINDA ONAYLADI

Meclis gündemine taşınan ve uzun müddettir Muğla yerelinde kıyıların “ticarileştiği” istikametinde tartışmalara sebep olan MUÇEV, 29 Mart 2014’de yapılan lokal seçimlerin çabucak akabinde 4 Nisan tarihinde Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile Muğla Valiliği ortasında yapılan bir protokolle kuruldu. 14 Nisan’da ise devrin Başbakanı Recep Tayip Erdoğan tarafından şirketin kuruluş protokolü süratle onaylandı. Akabinde da 28 Mayıs tarihinde yapılan bir mukaveleyle ortalarında Sarıgerme, Dalyanağzı ve İztuzu üzere alanların da bulunduğu vilayet genelindeki 14 korunan alanın işletme yetkisi MUÇEV’e verildi.
Öte yandan isminde “vakıf” ibaresi olan MUÇEV, aslında bir şirket. Tam ismi ise MUÇEV Turizm Ticaret LTD. ŞTİ.

AYRINTILARI AK PARTİ İLÇE BAŞKANLIĞI AÇIKLADI

Son olarak Akbük Koyu’nundaki arazinin MUÇEV’e devredilmesiyle ilgili imzalanan mukavelenin ayrıntılarının Muğla Menteşe AK Parti İlçe Başkanlığı tarafından açıklanması da dikkat çeken ayrıntılardan biri.

18 MİLYON 532 BİN TL NEREYE GİTTİ?

MUÇEV’e devredilen alanlarla ilgili TBMM Plan ve Bütçe Komitesi ve Meclis genel şurasına bir çok defa soru önergeleri verildi. Soru önergelerine verilen yanıtlarda ise kıyısal alanların cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle MUÇEV’e verildiği, bu alanlardan 2014-2018 yılları ortasında 18 milyon 532 bin TL kâr elde edildiği ve bu kârın bakanlık ve valiliğin uygun gördüğü yerlerde harcandığı söylenmişti.

Geçen günlerde mevzuyla ilgili açıklama yapan CHP Menteşe İlçe Lideri Mustafa Aytaç Kavak, “2014-2018 yılları ortasında net kârı 18 milyon 532 bin TL olarak açıklanan MUÇEV’in bu parayı bakanlığın ve valiliğin uygun gördüğü yerlere etrafın temizlenmesi ve korunması için harcadığı üzere komik bir yanıt verilmiştir. Meğer son Akbük örneğinde etraf, paklık ve çöplerle ilgili tüm paklığı Menteşe belediyemiz yapmakta, koydaki yapıların resmi kayıtlı olmaması nedeni ile ilçe belediyemiz hiçbir katı atık bedeli almamaktadır” bilgisini verdi.

‘HİZMETLER BELEDİYE ELİYLE FAKAT GELİRLER MUÇEV’E’

CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin de, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yanıtlanması istemiyle soru önergesi verdi. Kıyı alanlarının MUÇEV’e devredilemeyeceğine dair katılaşmış yargı kararları ve Sayıştay bulguları bulunmasına karşın bu alanların bakanlıkça lokal idarelerin elinden alındığına dikkat çeken Girgin şu açıklamayı yaptı: “Kıyılarda kamu faydasının sağlanması için temel olan kıyı şeritlerinin mahallî idarelere tahsis edilmesidir. Bu kıyısal alanlara yönelik bütün hizmetler belediyeler eliyle yapılmaktadır. Buna karşın bölgeden elde edilen gelir MUÇEV’e gitmektedir. Üstelik yeni çıkarılan yönetmeliklerle bu yerlerin belediyeler eliyle işletilmesinin önü kesilmeye çalışılmaktadır. Yarından sonra da belediyelerin hangi partinin elinde olduğuna bakılarak günübirlik alanların o yerdeki belediyelere devranını sağlayan yönetmelikler çıkarılırsa da şaşırmayız.”

KAMU FAYDASI ISMI ALTINDA ÖZELLEŞTİRİLİYOR

Akbük Koyu’nun MUÇEV’e periyoduyla ilgili yansılar ise sürüyor. Muğla Etraf Platformu (MUÇEP), son yürütme konseyi toplantısını Akbük Koyu’nda gerçekleştirdi.

Bahse ait MUÇEP’ten yapılan açıklamada, vakıf imajı verilmeye çalışılan MUÇEV’in aslında bir şirket olduğunun altını çizilerek, “Muğla Akbük’de 25 dönümlük bir alanın işletmesi bir defa daha, Muğla Valiliği denetimindeki ‘Muğla’ya Hizmet Vakfı’ ile Etraf ve Şehircilik Bakanlığı denetimindeki ‘Türkiye Etraf Müdafaa Vakfı’ tarafından kurulan, vakıf imgesi verilmeye çalışılan MUÇEV Turizm Ticaret Ltd. Şti. isimli şirket tarafından özel sermayeye peşkeş çekiliyor. Yani anayasaya muhalif olarak kıyılar kamu faydası ismi altında ticarileştirilerek özelleştiriliyor” tabirlerini kullandı.

‘AKP KAZANAMADIĞI KIYI BELDELERİNE MUÇEV İLE EL ATIYOR’

AK Parti’nin elinde olmayan belediyelerde kıyılar ve öteki doğal alanların işletmesini kendi destekçilerine fırsat olarak sunmaya çalıştığı konusunda sayısız örnek yaşandığı söz edilen açıklamada şöyle denildi: “MUÇEV’in hak sahibi olmadığı bu alanlardaki hukuksuz teşebbüslerine halkın reaksiyonu ağır. Bu teşebbüsler birçok kere protesto edildi, birden çok dava açıldı. Davalar kazanıldı. Lakin MUÇEV’in hukuksuzluğu hudut tanımıyor. AKP elinde olmayan kıyı beldelerinde MUÇEV el atıyor. MUÇEV rezaletinde son perde, idare-devlet kararlarının ilgili yönetim üniteleri yerine, şahsen iktidar partisi AKP vilayet,ilçe liderleri tarafından açıklanması ve güya müjdeli bir habermiş üzere sunulur olması.”

DAHA EVVEL AÇILAN İKİ DAVA BELEDİYELER LEHİNE SONUÇLANDI

Gazete Duvar’a konuşan MUÇEP Eş Sözcüsü Güngör Erçil, kıyıların işgalini en değerli sıkıntılardan biri olarak ele aldıklarını söz ederek, MUÇEV sıkıntısının 2017 yılında Datça’da 4 adet kıyı alanında esnafla mukavele imzalanması sonrası ortaya çıktığını söyledi. Erçil, yaşanan sürece ait şunları anlattı: “Olayın birinci çıkışı burası. O ihaleyi iptal etmek zorunda kaldılar. Köylüler, MUÇEP, kent kurulu daima bir arada bir muhalefet ile protesto etmeye hazırlanırken tam toplantı anında iptal edildiğine dair haber geldi. Sorun oradan çıkmıştı fakat bunun peşini kovaladıkça farkettik ki daha evvel MUÇEV’e tahsisle ilgili iki tane karar var. Biri İztuzu’nda 3 tane kıyı alanının MUÇEV’e tahsisi, oburu de Gökova akyaka Bayan Azmağı kıyısının MUÇEV’e tahsisi ile ilgili. Her iki dava belediyeler lehine sonuçlanmıştı. MUÇEV yönetmelikte sayılan direkt tahsis yapılabilecek bir kurum değil diyor duruşma kararı. İki duruşma kararının münasebetleri de birbirine çok yakındı. Sonra bu duruşma kararlarını münasebet göstererek bakanlığa 800’ü aşkın kişi müracaatta bulunduk. 674’ü Datça’dandı. MUÇEP bir imza kampanyası yaptı. MUÇEV ile ilgili imzaladığınız tüm protokolleri iptal edin diye müracaatta bulunduk.”

‘ŞEFFAF OLMAYAN BİR SÜREÇ VAR’

Yıllardır bakanlığa yapılan bilgi edinme müracaatlarına yanıt verilmediğini söyleyen Erçil, gelinen evrede da bu durumun değişmediğini belirtti. Erçil, “Akbük ile ilgili durumda bilgi edinme müracaatlarına karşılık verilmiyor. Medyaya yansıyan haberlerden yola çıkarak öğreniyoruz. 2017 yılında Deniz Kıyı Idaresi Anonim Şirketi diye Deniz Ticaret Odası’nın kurduğu bir şirket vardı. Bir ay evvel kıyıların MUÇEV’den alınıp bu şirkete devredileceği istikametinde bir haber çıktı. Deniz Ticaret Odası ve şirket bu haberi yalanladı. Bir belirsizlik hali var. Akbük ile ilgili resmi bir açıklama da yapılmıyor. Cennet Akbük’ü Yaşatma Derneği üzere bir dernek var. MUÇEV daha evvel bu derneğe kiralamış Akbük kıyısını. Dernek de oradaki esnafa kiralıyor. Yani Etraf Şehircilik Bakanlığı kıyılar konusunda yetkili kurum. Onlar MUÇEV’e kiralıyor. MUÇEV derneğe kiralıyor. Dernek esnafa kiralıyor. Lakin MUÇEV bu derneği de devreden çıkarmak istiyor. Öğrendiğimize nazaran kendisi direkt esnafa kiralamak istiyormuş. Muğla’da biten mukavelelerin yenilenip yenilenmediği konusunda hiçbir açıklama yok. Tam bir belirsizlik içinde yürüyor süreç. Şeffaf olmayan bir süreç var. Muğla’da yaşayan kıyıları kullanan bütün halkı ilgilendiren bu süreç konusunda hiç bir açıklama yok resmi kurumlardan” diye konuştu.

KAMU FAYDASINA ‘ŞİRKET’ OLMAZ

MUÇEV’in vakıf olduğuna dair kamuoyunda bir izlenim yaratılmaya çalışıldığını söyleyen Erçil, “MUÇEV bir vakıf değil. Karşınızda bir vakıf yok, bir şirket var. Bir ticaret şirketi bu. Vakıf izlenimi yaratılmak isteniyor. Kurucuları iki vakıf olabilir fakat bildiğiniz limited şiketi” dedi. Ayrıyeten birtakım dava evraklarında geçen “MUÇEV kamu faydasına bir şirkettir” telaffuzunun kabul edilemez olduğunu da vurgulayan Erçil, “MUÇEV’e kamunun denetiminde kamusal olan bir şirket olarak bakıyorlar. ‘Şirket-devlet’ mantığının bir yansıması var. MUÇEV kamu faydasına bir şikettir diyebiliyorlar. Bir şirketin kamu faydasına olduğundan kelam edilemez. Bu yeni liberal mantıkla, şirket devlet mantığıyla kamu faydasına bir şirket söylemi kullanılabiliyor” dedi.

Kelam konusu mukavelenin ayrıntılarının AK Parti ilçe lideri tarafından açıklanmasına da değinen Erçil şu eleştiriyi yaptı: “AK Parti ilçe liderinin bunu açıklaması parti devlet yaklaşımının yani AKP ile devletin özdeşleştirilmesinin bir göstergesidir. Kamu üniteleri varken, valilik, vilayet kültür turizm müdürlüğü varken, parüi ilçe lideri açıklıyor. ‘Oralar makus halde ve kamu faydasına çalışan MUÇEV buraları düzgün hale getirecek’ telaffuzunu öne çıkarıp, müjdeli haber üzere medyaya yansıtıyorlar. MUÇEV’in buraları turizme kazandıracağına inandırmaya çalışıyorlar halkı. Bu türlü bir durum kelam konusu olamaz. Oraları ticarileştirmeye çalışıyorlar. Oradaki canlı ömrünü kıyı ekolojisini önemsedikleri falan yok. Kamusal olan bir varlığın ticarileştirilip MUÇEV eliyle metaya dönüştürülmesinden bahsediyoruz.”

‘HUKUKİ SÜRECİ İŞLETECEĞİZ’

Platform olarak kıyıların özelleştirilmesine sonuna kadar karşı duracaklarını ve gerekli türel teşebbüslerde bulunacaklarını vurgulayan Erçil, son olarak şunları söyledi: “Yeni devirde bilgi edinme müracaatında bulunup, MUÇEV ile yapılacak mukavelenin iptali için gerekli türel teşebbüslerde bulunacağız. MUÇEV Trakya’ya da uzanmış, Saros kıyılarına da uzanmış durumda. Oradan arayanlar da oldu. MUÇEP olarak birden çok dava açmayı planlıyoruz. Şu an elimizde daha çok bilgi var ve MUÇEV’in ne olduğunu biliyoruz. MUÇEV’e verildiğini öğrendiğimiz anda dava açmayı düşünüyoruz. Türel süreci işleteceğiz. Kamuoyu reaksiyonunu de güçlendirmeye çalışıyoruz.”

Gazete Duvar