Yükseköğretim Kurulunca (YÖK), Türkiye’deki vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin akademik, idari ve mali dataların yer aldığı “Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2020” raporu hazırlandı.
YÖK yetkililerinden alınan bilgiye nazaran, bu yıl üçüncüsü yayımlanan ve paydaşların ilgi gösterdiği “Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2020” raporu, sistemin güçlü ve zayıf istikametlerini ortaya koydu.
YÖK tarafından yapılan denetlemelerdeki tespitlerinin yanı sıra vakıf üniversitelerinin dünya sıralamalarındaki yerleri ve imtihan muvaffakiyetleri da raporda yer aldı.
Buna nazaran, 77 vakıf yükseköğretim kurumunun 47’si İstanbul’da yer alıyor. 3 yıl evvel bölgelere nazaran ayrım yapılarak aranan minimum koşulların yükseltilmesi sonucu, İstanbul için yapılan üniversite kurma müracaatlarında azalma görüldü.
AKADEMİK VE İDARİ IŞÇI
Vakıf üniversitelerinin öğretim üyesi ve idari işçi sayılarına da yer verilen raporda, şimdi mezun vermemiş, öğrenci sayısı düşük olan üniversitelerde takımlı öğretim üyesi başına öğrenci sayısı doğal olarak yüksek görüldü.
Fakat takımlı öğretim üyesi başına 50’den fazla öğrenci düşen 18 üniversite olması ise dikkati çekti. İdari işçi sayısının öğrenci ve akademik işçi sayısına nazaran orantısız yüksek yahut düşük olması da göze çarpan datalar ortasında yer aldı.
Programlara nazaran aranan minimum öğretim elemanlarında yapılan iyileştirmelerle akademik işçi sayısında gelecek yıllarda artış beklendiği söz edildi.
KÜTÜPHANELER
Vakıf yükseköğretim kurumları, 2017-2018 eğitim ve öğretim döneminde kütüphane için toplamda 60 milyon 242 bin 501 lira harcama yaparken, bu sayı 2018-2019 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 42 oranında artarak toplamda 85 milyon 499 bin 393 liraya ulaştı.
Kütüphane için yapılan harcamaların ortalamasına bakıldığında ise 545 bin 243 lira olduğu görüldü.
Öğrenci başına basılı kitap sayısının yalnızca 13 üniversitede 10’un üzerinde olduğu tespit edildi. Yapılan kontroller ve ihtarlar sonucu kütüphane alanlarında yüzde 19, basılı kitap sayısında ise yüzde 7 oranında artış meydana geldiği de raporda yer aldı.
Özellikle yeni kurulacak vakıf yükseköğretim kurumlarının planlamalarında, kütüphanelerin kaynak ve alan olarak kâfi kapasiteye sahip olmaları ve öğrenci ve öğretim üyelerinin çalışma koşullarına uygun, ferah alanlar olarak tasarlanmalarının altı çizildi. Daha önce kurulmuş kütüphanelerin de kapasitelerinin arttırılması istendi.
ÜNİVERSİTELERİN TANITIM İÇİN YAPTIĞI HARCAMALAR
Vakıf yükseköğretim kurumları 2017-2018 eğitim ve öğretim döneminde reklam ve tanıtım için toplamda 219 milyon 476 bin 23 lira harcama yaparken bu sayı 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında 216 milyon 796 bin lira oldu.
2018-2019 eğitim ve öğretim yılında yapılan reklam ve tanıtım harcamalarına bakıldığında ortalamasına 2 milyon 173 bin 178 lira olduğu görüldü. Bu sayının kütüphaneye yapılan harcamaların ortalaması ile kıyaslandığında yaklaşık 4 katı olduğu ortaya çıktı. Alınan kararlarla getirilen sınırlamalar sonucu gelecek yıllarda bu sayıların oranlarının değişeceğinin öngörüldüğü kaydedildi.
Açıklamada, bu duruma ait, “Yükseköğretim kurumlarının en büyük reklamı ve tanıtımı nitelikli eğitim ve öğretim vererek yetiştirdiği öğrenciler olduğundan, kurumlarımızın bütçe planlarını buna nazaran beklenmektedir,” sözlerine yer verildi.
ÖĞRENCİ BAŞINA CARİ SARFIYAT ORTALAMASI
2017-2018 eğitim öğretim döneminde öğrenci başına cari sarfiyat ortalaması 12 bin 992 lira iken 2018-2019 eğitim öğretim döneminde öğrenci başına cari masraf ortalaması yüzde 18 oranında artarak 15 bin 888 liraya yükseldi.
Bunun yanında 9 vakıf yükseköğretim kurumunun öğrenci başına cari masraf harcamasının 10 bin liranın altında yer alması, dikkati çeken bir durum olarak değerlendirildi. Üniversitelerin kimilerinin kira sarfiyatları de yüksek oldu.
AR-GE BÜTÇELERİ
Vakıf yükseköğretim kurumlarının 2018-2019 YÖK Denetleme Şurası tarafından hazırlanan en son kontrol raporlarına göre toplam Ar-Ge bütçelerinin 751 milyon 88 bin 285 lira, toplam öz kaynaklı Ar-Ge bütçelerinin ise 172 milyon 432 bin 461 lira olduğu tespit edildi.
Toplam araştırma proje bütçesinin ortalaması 3 milyon 83 bin 21 lira olarak tespit edildi. Bunun yanında öz kaynaklı araştırma proje bütçesinin ortalaması 2017-2018 döneminde 58 bin 811 lira iken 2018-2019 döneminde bu sayı yaklaşık 8,3 kat artışla 488 bin 243 liraya ulaştı.
2018-2019 eğitim öğretim yılında 12 vakıf yükseköğretim kurumunun öz kaynaklı araştırma proje bütçesinin bulunmadığı lakin 7’sinin dış kaynaklı proje bütçelerinin olduğu, 5 vakıf yükseköğretim kurumunun Ar-Ge için hiç harcama yapmadığı tespit edildi. 38 vakıf üniversitesinin toplam araştırma bütçesinin ise 1 milyon liranın üzerinde olduğu ortaya çıktı.
Bunun yanı sıra bu yıl YÖK tarafından belirlenen öğrenci gelirinin yüzde 1’i kadar mecburî Ar-Ge bütçesi konusunda ise makul kalemler temel alındı. YÖK’ün raporunda, bu kalemlere ve bütçelerin yanı sıra harcamalara da yer verildi. (AA)
Gazete Duvar
