“Bize ziyan veren şeyler hisler değil, hislere davranışsal olarak karşılık verme formumuz, yani onlarla kurduğumuz ilişkimizdir” diyen Uzman Klinik Psikolog Töre Simge Korkut, öncelikle korkuya hayatımızda yer açmamız gerektiğini ve sonrasında zihin antrenmanlarını uygulayarak yaşamak istediğimiz hayata yahut olmak istediğiniz şahsa bir adım daha yaklaşabileceğimizi belirtti.

Koronavirüsün hayatımıza girdiği 1,5 yılı aşkın süreçte evvelce inançlı bir yer olarak bildiğimiz özgürce yaşadığımız dünyamızın çehresini, gözle görülmeyen ölümcül bir düşmanın her an peşimizde olduğu inançsız bir yere dönüştürdüğünü belirten Korkut, 7’den 70’e herkesin bu süreçte korku hissiyle az ya da çok karşılaştığını vurguladı.

İŞE VE OKULA DÖNÜŞ TASA KATSAYISINI ARTIRABİLİR

“Kimimiz imtihan öncesi, kimimiz geçirdiği bir trafik kazasında, kimimiz ise çocuğumuz konuta geç geldiğinde ya da emsal durumlarda tasa (anskiyete) hissini daha evvel de yaşamıştır” diyen Korkut, salgının hâlâ devam etmesinin yanı sıra, sonbaharın gelişiyle iş ve okul ortamına dönüşün, havaların soğumaya başlamasının da insanlardaki korku katsayısını artırabileceğine dikkat çekti.

ANKSİYETE DEĞERLERİMİZLE İNŞA EDİLEN DOĞAL BİR HİS

Telaşın tarifini yapan Uzm. Klnk. Psikolog Korkut, “Kaygı, kişinin dış dünyasından yahut iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, gerginlik hisleri (gerçek dışılık hissi, denetimini yitirme hissi, sersemlik…) kaygılı niyetler ve artan kan basıncı, çarpıntı, boğulma hissi üzere fizikî değişiklikler ile karakterize doğal bir duygudur” tabirlerini kullandı.

Anksiyetinin kişinin kıymetleri üzerinden inşa ettiği bir his olduğunu belirten Korkut, “Değer verdiğimiz şeyler yok olduysa yahut yok olma tehlikesi altındaysa tasa hissederiz. Bu da çok doğal bir duygudur” dedi.

KORKUYU DÜŞMAN OLARAK GÖRMEYİN

Yaşadığımız olumlu yahut olumsuz tüm hisleri, bir ihtar ya da işaret olarak düşünebileceğimize dikkat çeken Uzm. Klinik Psikolog Korkut, “Tıpkı bir otel odasında duman olduğunda yangın sensörünün ses ve ışık çıkartarak sizi uyarması üzere hayat da bize kimi sinyaller gönderir. Mekanik sistemlerin ne vakit ihtar verecekleri, uyardıkları mevzuya nazaran değişir. Bizim duygusal sistemimiz de tıpkı bu ikaz sistemleri üzere dış dünyada olan biteni algı ve kanılarımız aracılığıyla fark ederek dert, kızgınlık, ıstırap, öfke üzere yansılar verir. Tüm bu ihtar sistemlerinin emeli kişiyi uyarmak ve haber vermektir. Bu manada olumlu ya da olumsuz tüm hislerin en kıymetli fonksiyonu, çevreyi ve etrafta olup bitenleri fark edip ona uygun davranmamızı sağlamaktır” diye konuştu.

Korku hissetmenin ömrümüzü sürdürmemiz için gerekli bir his olduğunun altını çizen Korkut, bu hisle kurduğumuz bağlantının bizlere verebileceği ziyanı önlemek için herkesin uygulayabileceği 4 zihin idmanı teklifinde bulundu.

KENDİNİZİ TABİR ETME HALİNİ DEĞİŞTİRİN

Kabul ve Kararlılık Terapisi’ne nazaran tüm acıların kaynağının lisan olduğunu aktaran Korkut, lisanı kullanma formumuzun direkt davranışlarımızı etkilediğini belirterek şunları söyledi:

“Örneğin, korkulu yapıya sahip bir kişi, kendisini ‘Kaygılı biriyim’ diye tanıtıyorsa, zihni de o kişinin büsbütün ‘kaygıdan’ oluştuğuna inanır. Böylelikle kişi, olağanda üstesinden gelebileceği tasa içeren durumlardan kaçınmaya ve kendisini soyutlamaya başlar. Kalabalık önünde sunum yapmak, imtihana girmek, yeni birileriyle tanışmak gibi… Bunun sonucunda keder, hayal kırıklığı, öfke üzere hisler hisseder. Sonuçta da olmak istediği şahıstan uzaklaşmış olacağı için ruhsal sorunlar yaşar. Ama tıpkı kişi kendisini tanıtırken, ‘Kaygılı bir yapıya sahibim’ cümlesiyle, sahip olduğu telaşlı yapısıyla ortasına aralık koyarak kendisini tanıtırsa; zihni de o kişinin büsbütün dertten oluşmadığını, sevinçli, esprili, konuşkan üzere diğer özelliklere de sahip olabileceğini düşünerek daha evvel yapamayacağını düşündüğü aktivitelere ambargo koymaz.”

HİSLERİNİZLE SAVAŞMAYI BIRAKIN

Hepimize küçüklüğümüzden beri dayatılan gerçek bilinen kimi yanlış bilgilerin olduğunu söyleyen Korkut, “Bunların en başında ‘Daha iyi bir hayat için olumsuz hislerimizden kurtulmalıyız’ miti gelmektedir. Hissettiğiniz tasayı nazikçe fark ederek onun sizinle olmasına müsaade verin. Onunla her çabaya girdiğinizde eminim maliyeti uzun vadede size çok değerliye patlayacaktır” dedi.

ZİHNİNİZE BİR İSİM VERİN VE ONU DİNLEYİN

Öbür birini dinlediğimizde, söyleyeceklerine katılıp katılmayacağımızı seçtiğimizi lakin iç sesimize gereğince kulak vermediğimizi söz eden Korkut, “İç sesimizle ekseriyetle birebir fikirde olma yahut katılmama seçeneğine sahip olduğumuzu düşünmüyoruz. Lakin bu idmanı denemenizi öneririm. Araştırmalar zihninize farklı bir isim vermenin buna yardımcı olduğunu göstermiştir. Zira zihninizin ismi farklıysa, ‘siz’den farklıdır. Artık bir partide, kafede, restoranda onunla tanışıyormuşsunuz üzere yeni isminizi kullanarak zihninize merhaba deyin. Gün içerisinde sizi zorlayan his ve kanılar olursa, zihninize taktığınız isimle zihninizi fark edin ve onu kibarca dinleyin” diye konuştu.

ANI YAŞAYARAK VÜCUDUNUZLA TEKRAR TEMAS EDİN

Korkut, son basamakta yapılabilecek zihin antrenmanını ise şöyle anlattı:

“Dili kullanma halimizi düzenlemeye başladık, hislerimizle çabayı bırakmayı denemeye başladık ve zihnimize isim verdik. Artık de sıra bu 3 basamağı da taçlandıran en temel hususa geldi; anı yaşayarak dikkatimizi vücudumuza vermek. 1,5 yıldır yaşadığımız dış dünyadan gelen bir tehdit altında hayatlarımızı sürdürmeye çalışıyoruz. Bu dış tehdit her birimizin, özgürlük, bağımsızlık, misafirperverlik, yakınlık üzere pahalarını tehlikeye soktu. Durum bu türlü olunca dünya üzerinde tasa hisseden ve bu tasayı, denemiş olduğu yanlış davranış stratejileriyle dert bozukluklularına çeviren kişi sayısı çoğaldı. Hâlbuki zihnimiz bizi korumak için bizi geçmişte-gelecekte yaşatmaya eğilimlidir. O yüzden an ile temas ederek zihin antrenmanlarımızı gün içerisinde ne kadar fazla yaparsak, zihnimizi o kadar günümüze adapte edebiliriz.Kaygı yaşadığınızda yapmakta olduğumuz işe devam ederek, burnunuzdan derin bir nefes alıp pasta mumu üfler üzere verdikten sonra, tüm dikkatinizi açıklık ve merakla vücudunuzu incelemeye verin. Tüm vücudunuzdaki uzuvlarınızı güya birinci sefer görüyormuş üzere inceleyin. Bunu yaparken zihniniz sizi yeniden geçmişe-geleceğe götürmek isteyecektir. Onunla gayret etmeyin. Fark edin, kibarca dinleyin ve dikkatinizi yeniden vücudunuza yönlendirin.”

Cumhuriyet