ANKARA – Korona virüsü salgınının damga vurduğu 2020 yılında siyaset dünyası da hareketliydi. Muhalefet partilerinin ekonomik krizi tenkitlerinin merkezine koyarak “yönetemiyorsunuz” diyerek yaptıkları “erken seçim” davetleri, AK Parti ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifak’ında karşılık bulmadı ve seçimler için devamlı olarak 2023 yılı işaret edildi.

Pandeminin ve ekonomik meselelerin belirleyici olmaya devam edeceği 2021 yılında siyasetteki muhtemel senaryoları seçmenlerin davranışlarını ölçen kamuoyu araştırmacılarıyla konuştuk. Yeni kurulan siyasi partileri, erken seçim tartışmalarını ve ekonomiyi merkeze alan araştırmacılar 2021 yılında erken seçimin çok daha fazla konuşulacağı görüşünde.

‘CUMHUR İTTİFAKI’NIN GELECEĞİNİ DAHA FAZLA KONUŞMAYA BAŞLAYACAĞIZ’

Geçen bir yılın ülke sıkıntılarının çözülemediği ve biriktirildiği bir yıl olduğunu belirten Siyasal İrtibat Uzmanı İbrahim Uslu’ya nazaran 2021 yılı her açıdan 2020 yılından daha güç geçecek.

İbrahim Uslu: 2021 daha külfetli bir yıl olacak.

Pandeminin, iktisadın ve siyasetin problemlerinin biriktiğini, 2020 yılı içerisinde çözülebilen hiçbir sorun olmadığını söz eden Uslu, “Sorunlar nedeniyle 2021 siyaseten daha dertli bir yıl olacak. Cumhur İttifakı içerisinde yaşanan fikir ayrılıkları, gelen ve gelmesi beklenen yaptırım kararları, Suriye’de muhtemel gelişmeler, Türk-Amerikan bağlantılarındaki belirsizlikler 2021’i siyaset açısından tansiyonu daha yüksek bir yıl yapmaya aday” dedi.

2021 yılında bir taraftan hükümetin dış siyasetinin, öbür taraftan da iktisadın daha fazla konuşulacağını söyleyen Uslu, “Çünkü 2020’de insanların tasarrufları ve borçlanma kapasiteleri tükendi, 2021’de beşerler artık ne yeni borç alabilecek ne de harcayabilecekleri tasarrufları olacak. Hasebiyle 2021 ekonomik açıdan bir sürü insan için daha sıkıntı geçecek. Bu ikisinin yaratacağı türbülansla Cumhur İttifakı’nın geleceğini daha fazla konuşmaya başlayacağız. Ona bağlı olarak da bilhassa 2021’in ikinci yarısında erken seçimi daha fazla konuşmaya başlayacağız” tabirlerini kullandı.

‘SİYASET TEKRAR YAPILANABİLİR’

Cumhur İttifakı’nda yaşanacak türbülansla siyasetin erken seçim sürecine girmesi durumunda yeni partilerin sistem içerisindeki özgül tartısının biraz daha artacağını söyleyen Uslu, yeni parti kuracağı kulislerde tabir edilen Muharrem İnce ve Türkiye Değişim Partisi’ni kuran Mustafa Sarıgül’ün 2021 yılındaki seçimlere yetişmesinin yasal yükümlülükler gereği mümkün olmadığını tabir ederek kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Gelecek Partisi büyük kongresini yaptı, DEVA da bu hafta içerisinde yapıyor. Onların muhtemel erken seçime katılma olasılıkları var. Bu durumda bir taraftan Cumhur İttifakı’nın geleceğini tartışırken bir taraftan da muhalefet bloğundaki ittifakın genişlemesini, büyümesini onlar içerisindeki pazarlıkları tartışıyor olacağız. Siyasetin yine yapılanma süreçleri başlayabilir. Doğal o bağımlı değişken. Temel faktör öncesinde yaşanacak memleketler arası siyasetlerdeki, iktisattaki gelişmeler ve Cumhur İttifakı’nın fikir ayrılıkları. Örneğin HDP konusundaki fikir ayrılıkları, AİHM’in vermiş olduğu karar ve hükümetin buna uzun vadede nasıl reaksiyon vereceği değerli. Selahattin Demirtaş’ı bıraksa bir sıkıntı bırakmasa bir keder. Hür bıraksa MHP ile ortası açılacak bırakmazsa Avrupa Konseyi’yle ortası açılacak. İktidarın bu türlü açmazları var. Ya da HDP’yi kapatırsa yeniden memleketler arası ilgilerde çok büyük problemler yaşar kapatmazsa MHP’yle sorun yaşamaya devam eder. Hasebiyle Cumhur İttifakı’nın kendi içerisindeki açmazları, oradan nasıl sonuçlar çıkacağı siyasetteki bütün yapının yine kurgulanması sonucunu doğurabilir.”

KULAT: MUHALEFET ERKEN SEÇİMİ YÜKSES SESLE LİSANA GETİRECEK

Türkiye’de 2020 yılının çok fazla yeni parti kurulan bir yıl olduğuna dikkat çeken MAK Danışmanlık İdare Şurası Lideri Mehmet Ali Kulat’a nazaran önümüzdeki günlerde Mustafa Sarıgül’ün partisi ve Muharrem İnce’nin kurması beklenen parti de konuşulacak.

Mehmet Ali Kulat: 3. ittifak konuşulabilir.

Yeni kurulan öteki siyasi partilerin performansının da 2021 yılında ortaya çıkıp daha fazla konuşulacağını belirten Kulat, 2021 yılında erken seçim beklediğini tabir ederek şunları kaydetti:

“2021 yılında Türkiye erken seçimi konuşacak. Muhalefet yani Millet İttifakı’nın bileşenleri genel itibariyle Türkiye’nin iyi yönetilmediği argümanıyla erken seçimi çok yüksek sesle lisana getirecekler. Ben de Cumhur İttifakı’nda da inanç tazeleme ismine bir erken seçim ihtimalinin konuşulmasını mümkün görüyorum. Bilhassa Amerika’nın Joe Biden periyodunda uygulaması olası yeni yaptırımların gündeme gelmesiyle bu bahis daha çok konuşulur diye düşünüyorum. Öte yandan Cumhur ya da Millet İttifakı’nda şurada ya da burada bir çatlak oluşursa üçüncü bir ittifak sıkıntısının de konuşulduğu bir devir gündeme gelebilir. Ufukta bir seçim görünürse daha çok cumhurbaşkanı adayı odaklı değerlendirmeleri çok ağır yapacağız.”

AKTAŞ: ÖNÜMÜZDEKİ BAHARDA KİMSE SEÇİME GİTMEYİ İSTEMEZ

Bir cepheden bakıldığında siyasette değişen faktörlerin çok olduğunu, bir öbür cepheden bakıldığında ise siyasetin özünün birebir olduğunu söyleyen GENAR Araştırma Şirketi İdare Konseyi Lideri İhsan Aktaş, yaptıkları son anket çalışmasında Cumhur ve Millet İttifakı’nın yüzde 50’ye yüzde 50 olduğu sonucuna ulaştıklarını belirtti.

İhsan Aktaş: Seçimin 2023’te yapılacağını düşünüyorum.

2021 yılında Türkiye siyasetinde pandeminin belirleyici olacağını tabir eden Aktaş, gelecek yıl içinde erken seçim beklemediğini söz ederek şunları söyledi:
“Ekonomi de siyaset de 2021’e pandemi kurallarında giriyor. Türkiye’de siyasetin, iktisadın, bundan sonraki durumlarının gelecekte ne olacağı pandemiyle çok alakalı. 2021’de erken seçim ihtimali görmüyorum. Cumhur İttifakı 2023 açıklaması iki sebepten önemli. Birincisi bugüne kadar AK Parti kendisine verilen süreyi, yetkiyi sonuna kadar kullanmayı tercih etti. Öbür taraftan da önümüzdeki baharda kim seçime gitmek ister? Kimse istemez. Ben 2023’te seçimlerin yapılacağını düşünüyorum. 2023’te seçimlerin yapılacağı açıklandıktan sonra teker teker Millet İttifakı’nın partilerinin zorlukları ortaya çıktı. HDP’ye bakın, yol prosedür keşfedemediler, CHP ya da başka partiler de o denli. Seçimin ömrünün uzaması biraz Millet İttifakı’na yaramadı üzere duruyor.”

‘İKTİDAR SEÇMENİN DİNAMİK YAPISINI DİKKATE ALMAYI İHMAL ETTİ’

Gezici Araştırma Merkezi Lideri, Milletlerarası Güvenlik ve Stratejik Çalışmalar Uzmanı Murat Gezici’ye nazaran Türkiye siyaseti, bilhassa 2010’dan sonra tahminen de hiç olmadığı kadar “sert, bir o kadar agresif, hırçın, türbülanslı ve katiyen toksik bir iklime” girdi.

Murat Gezici: Seçmen profili değişime uğradı.

Ülkedeki tansiyonun 2010’dan bu yana yüksek olduğunu, hayal kırıklığı, tansiyon, dehşet ve telaşın yaşandığını belirten Gezici, “Özellikle son periyotta iktidarın gücünü daha da pekiştirip yaygınlaştırmasının, kendisi ile toplum gerçekliği ortasında bir boşluğun doğmasına yol açtığını gözlemliyoruz. İktidar, bu süreç içinde otoritesini sağlamlaştırmaya çalışırken, genelde toplumun özelde ise seçmen kitlesinin dinamik, faal, değişken yapısını dikkate almayı ihmal etti. Zira 2010 sonrasındaki seçmen profili yeni dünya sistemiyle birlikte kayda bedel bir değişime uğradı” dedi.

‘POST-İDEOLOJİK PERİYODUN SEÇMENİ YENİ PAHA VE KAVRAMLAR ARIYOR’

Yaptıkları araştırmalarda orta ve genç jenerasyonun ideoloji ile ortasında aralık olduğunu gözlemlediklerini belirten Gezici, seçmenin siyasetin gerçek problemlere geçersiz karşılıklar vermesini istemediğini tabir ederek, “Kimi toplumsal bilimciler tarafından ‘post-ideolojik’ olarak da tanımlanan bu periyodun seçmeni, dar ve kısıtlayıcı olarak tanım ettiği ideolojinin ötesindeki yeni paha ve kavramları önemsediğini bildiriyor. Milliyetçilik, İslamcılık, Atatürkçülük üzere bir grup ideolojik oluşumların insanları ‘biz’ ve ‘onlar’ biçiminde ayırdığını meğer temel gereksinim duyulan şeyin bu türlü bir ayrım değil, demokrasi, tabir hürriyeti, insan hakları, adalet, çevrecilik, cinsiyet eşitliği, sınıflar ortası ayrımla uğraş üzere kıymetler olduğunu söz ediyorlar. Türkiye siyasetinin merkezinin de bunlardan oluşmasını talep ediyorlar. Öbür bir deyişle ana akım Türkiye siyasetinin şimdiki olmadığını, değişim yaratamadığını, klasikleşerek mevcut problemlere tahliller üretemediğini savunuyorlar. Seçmen artık siyasetin gerçek meselelere düzmece karşılıklar vermesini istemiyor” dedi.

‘İKTİDARIN DA MUHALEFETİN DE ÖNÜNDE YOL AYRIMI VAR’

Gelecekte son derece değerli bir seçim olduğunu, bu süreçte iktidarın kendini revize etmesi, daha demokratik, daha çoğulcu ve tansiyonu düşmüş bir siyaseti kılavuz edinmesinin ehemmiyet kazandığını belirten Gezici, 2021 yılına ait beklentilerine dair şunları kaydetti:
“Ne iktidar ne de muhalefet ideolojiyi değil, pahaları rehber alan seçmenleri kazanmak için alternatif bir şey söylemiyor. Bu manada iktidarın da muhalefetin de önünde bir yol ayrımı var. Seçimlere giden yolda eski yordam siyasete devam mı edilecek yoksa değişen seçmen profili ve tercihleri gözetilip mevcut siyaset dönüştürülerek bir öbür siyaset biçimi mi oluşturulacak? Bu, Türkiye siyasetinde değerli bir sıkıntı olacak.”

‘VATANDAŞIN KARŞISINDA SEÇENEK ÇOĞALDI’

“Aslında en kıymetli noktalardan biri de şudur; Türkiye’de vatandaş her seçim periyodu ülkeyi yöneteceğine inandığı alternatif isimlerin azlığı nedeniyle ya sandığa gitmiyordu ya da AK Parti’yi iktidar yapıyordu. 2018 yılı itibariyle ülkede yeni bir devir başladı. Birinci evvel Sayın Meral Akşener’in GÜZEL Partisi öne çıktı. Fakat artık durum çok farklı, vatandaşın karşısında seçenek çoğaldı. Gelecek Partisi, Yine Refah Partisi, Deva Partisi’ni buna örnek verebiliriz. Evvelce iktidarın karşısında ‘alternatif’ olarak gözüken bir tek CHP vardı. Lakin artık yeni süreçte iktidarın işi çok güç. Halkın çaresizce bir partiye yönelmesi değil, yeni yüzlere evet deme mümkünlüğü çok yüksek. 2018’de yeni bir yüz olarak Meral Hanım vatandaşın birinci alternatif gördüğü isim oldu. 2018 yılında gitmek gerekirse, bu devirde seçmenlerin yüzde 22’si oy verdiği partiden şad olmadan oy kullandı. Sonrasında ortaya Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu ve Fatih Erbakan üzere isimler seçenekleri çoğalttı.”

‘SİYASİ PARTİLER YENİ TELAFFUZLAR GELİŞTİRMEK ZORUNDA’

“Dünyada yaşanan pandemi süreci, Doğu Akdeniz’deki belirsizlik, Ortadoğu Komşu ülkeler, Yunanistan ve Avrupa Birliği ile yaşanan tansiyon, AK Parti içerisinde oluşan yeni isimler, ‘2021 sonuna kadar Türk siyasetinde bizi ne bekliyor?’ sorunun aslında yanıtını taşıyor. AK Parti iktidarı, kendisi yarattığı cephelerle hem ekonomik hem de siyasi olarak sürdürülmez bir anlayışı ortaya çıkarmış oldu. Siyasi partiler de yeni telaffuzlar yeni siyasetler geliştirerek seçmene hitap etmek zorunda, yoksa kendilerini önemli bir hüsran bekleyebilir.”

Gazete Duvar