Çabucak çabucak herkes sivrisinek ısırıklarına karşı hassastır. Lakin birtakım şahıslarda bu ısırıklar alerjik tepkiye neden olabilir ve belirtileri şiddetli olabilir. Sivrisinek alerjisinden korunmak için sivrisinek kovucular kullanılması ve kimi tedbirler alınması yararlı olabilir. İstanbul Alerji Kurucusu, Alerji ve Astım Derneği Lideri Prof. Dr. Ahmet Akçay sivrisinek alerjilerini anlattı ve ikazlarda bulundu.

SİVRİSİNEK ALERJİSİ NEDİR?

Birçok ısırık, sivrisineklerin en etkin olduğu alacakaranlıkta yahut şafakta meydana gelir. Erkek sivrisinekler yalnızca nektar ve su ile beslenirken, dişi sivrisinekler kanla beslenir ve ısırıklardan sorumlu olanlar dişi sivrisineklerdir. Dişi sivrisineklerin yumurta üretmek için kana gereksinimi vardır. Zira sivrisinek yumurtalarını olgunlaştırabilmek için demire gereksinim duyarlar.

Sivrisinek beslenirken cildinize tükürük enjekte eder. Bedeniniz salyaya reaksiyon verir ve bu da şişlik ve kaşıntıya neden olur. Sivrisinekler, enfekte insanları ve hayvanları ısırdıklarında virüsler ve parazitler üzere mikroplarla enfekte olurlar.

Sivrisineklerin tükürüğünde alerjik olan çok sayıda protein vardır. Sivrisinek ısırdığında salgılarındaki unsurlar kanın pıhtılaşmasını engelleyici unsurlar salar. Ayrıyeten kaşıntıya neden olabilen mast hücrelerinden kaşıntı yapan histamin unsurunun salınımına neden olur. Bağışıklık sisteminin sivrisinek salgılarındaki unsurlara bazen daha şiddetli yanıt verir. Sivrisinek tarafından sokulduğunda bağışıklık sistemimin şiddetli bir karşılık vermesine alerjik bir karşılık verir. Sivrisinek alerjisi “Skeeter Sendromu” olarak isimlendirilmektedir.

SİVRİSİNEK ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Isırılan bölgede 2-10 mm büyüklüğünde kızarık şişlikler oluşur. Birtakım şahıslar ısırıklardan kısa müddet sonra 2 cm’den büyük lokal tepkiler oluşabilir. Oluşan tepkilerin üstü bir mühlet sonra su toplayabilir. Birtakım şahıslarda, bu büyük lokal tepkiyle birlikte ateş de olabilir. Bu çocuklar diğer bir hastalığı olmayan sağlıklı çocuklardır. Büyük lokal tepkiler çoklukla 3-10 gün içinde iyileşir. Birtakım çocuklarda nadiren akut yaygın ürtiker, serum hastalığı ve alerjik şok (anafilaksi) üzere sistemik alerjik tepkiler gelişebilir.

SİVRİSİNEKLER KİMLERİ DAHA ÇOK ISIRIYOR?

Sivrisinekler kimilerimizi daha çok ısırıyor lakin kimilerimizi ısırmıyor. Yapılan çalışmalara nazaran sivrisinekler daha çok;

• Erkekleri,
• Gebe bayanları,
• Fazla kilolu yahut obez olan insanları,
• 0 tipi ve AB kan kümesi olan insanları,
• Son vakitlerde idman yapan insanları,
• Daha yüksek ölçülerde ürik asit, laktik asit ve amonyak yayan insanları; birtakım ter kokuları sivrisinekler için daha alımlı gelmektedir,
• Çok terleyenleri,
• Egzaması olanları,
• Yakın vakitte bira içen insanları daha çok ısırıyor.

Ayrıyeten sivrisinekler sıcaktan etkilendiği için koyu renk giyinmek ısırılma ihtimalinizi artırabilir. Bunun nedeni koyu renklerin ısıyı emmesidir. Nemli, tropik iklimlerde yahut bataklıklarda yaşayan beşerler da ısırık için daha büyük risk altındadır.

Küçük çocuklar üzere birtakım şahıslarda alerjik tepki riski daha fazladır. Proteinler ve antimikrobiyal casuslar üzere sivrisinek tükürüğünün kimi bileşenlerine alerjisi olan şahıslarda Skeeter sendromu gelişme riski daha yüksek olabilir.

ALERJİK TEPKİLER ÖNEMLİ OLABİLİR

Kıymetli ölçüde daha büyük sivrisinek ısırıkları, şiddetli bir alerjik tepkinin belirtilerinden biri olabilir.

Bu belirtiler şunları içerebilir:

• Geniş kaşıntı alanı,
• Lezyonlar,
• Isırık bölgesinin yakınında morluklar,
• Lenfanjit yahut lenf sisteminin iltihabı,
• Isırık yahut etrafında kurdeşen,
• Anafilaksi, boğazda şişme ve hırıltı ile sonuçlanan, hayatı tehdit eden az bir durum.

Daha önemli bir durumun belirtileri olabileceğinden, aşağıdaki belirtilerden rastgele birini fark ederseniz acil tıbbi yardım alın:

• Ateş,
• Şiddetli baş ağrısı,
• Mide bulantısı ya da kusma,
• Döküntü,
• Yorgunluk,
• Şuur bulanıklığı,
• Bedeninizin bir tarafında kas zayıflığı üzere nörolojik değişiklikler.

SİVRİSİNEK ALERJİSİNİN TEŞHİSİ

Sivrisinek alerjisinin teşhisinde detaylı bir tıbbi hikaye ve muayene yapılmalıdır. Büyük lokal yahut sistemik alerjik tepki oluşan hastalarda, kandan yahut deriden yapılan alerji testleri ile sivrisinek alerjisi tanısı konulabilir. Lakin kandan ve deriden yapılan alerji testlerinin alerjiyi gösterme oranı yüksek değildir. O nedenle negatif olması sivrisinek alerjisi olmadığı manasına gelmemektedir. Sivrisinek ısırığı ile olağan tepki veren bireylerde alerji testleri yapmaya gerek yoktur. Sistemik tepki gelişen çocukların, bağışıklık yetmezliği istikametinden araştırılması da gerekir.

SİVRİSİNEK ALERJİSİNİN TEDAVİSİ

• Sivrisinek soktuğu vakit birinci olarak yapılması gereken ısırılan bölgeyi sabun ve suyla yıkamaktır.
• Şişliği ve kaşıntıyı azaltmak için 10 dakika buz torbası uygulayın. Gerektiğinde buz paketini tekrar uygulayın.
• Kaşıntı yansısını azaltmaya yardımcı olabilecek bir kabartma tozu ve su karışımı uygulayın.
• 1 yemek kaşığı karbonatı macun kıvamına gelecek kadar suyla karıştırın.
• Macunu sivrisinek ısırığına uygulayın.
• 10 dakika bekleyin.
• Macunu yıkayın.

Sivrisinek alerjisi belirtileri varsa antihistaminik içeren ilaçlar ağızdan verilmeli, şişlik ve kızarıklığın olduğu bölgeye kortizonlu kremler 5-10 gün sürülmelidir. Sistemik tepkilerde ise 5-7 gün ağızdan kortizon verilmelidir. Ateşle birlikte olan büyük lokal tepkilerde ateş düşürücü ilaçlar verilmelidir. Antibiyotikler, enfeksiyon durumu yoksa kullanılmamalıdır.

Sivrisinek alerjisinin tedavisinde en tesirli olan formül sivrisineklerden kaçınmaktır. Lakin bu her vakit mümkün olmayabilir ve birtakım tepkilerde ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir.

SİVRİSİNEK ALERJİSİ OLANLARA ALERJİ AŞISI YAPILIR MI?

Sivrisinek alerjileri genelde ölümcül tepkilerine neden olmamaktadır. Sivrisinek ısırıklarına karşı tepki yaşın büyümesi ve sivrisinek ısırmasının tekrarlaması ile tepki şiddeti de azalmaktadır. Bu nedenle de sivrisinek alerjilerine karşı alerji aşısı nadiren gerekmektedir.

SİVRİNEK ISIRMALARI NE ÜZERE SIKINTILARA NEDEN OLABİLİR?

Sivrisinek ısırıkları tedavi edilmezse ısırıkları kaşımaya bağlı olarak enfekte olabilirler. Enfekte bir ısırık kırmızı görünebilir, sıcak hissedebilir yahut ısırığın dışına kırmızı bir çizgi yayılabilir. Belirtiler kötüleşirse bir doktora görünmeniz yararlı olacaktır.

SİVRİSİNEK KAYNAKLI HASTALIKLAR

Sivrisinekler ısırıkları yoluyla mikropları yayarlar. Batı Nil ve Dang humması üzere virüsler ve sıtma üzere parazitler sizi hasta edebilir.

Bir sivrisinek, enfekte olmuş bir kişiyi yahut hayvanı ısırdığında bir virüs yahut parazit ile enfekte olur. Enfekte sivrisinek, mikropları ısırık yoluyla başka insanlara yahut hayvanlara yayabilir.

SİVRİSİNEKLER KORONAVİRÜS BULAŞTIRIR MI?

Sivrisineklerin virüs ve parazitleri taşıyarak kıymetli hastalıklara neden olmasından ötürü herkesin aklına şu soru geliyor. Sanki sivrisinekler Koronavirüs bulaşmasına katkı sağlar mı? Yapılan çalışmalarda sivrisineklerin Koronavirüs buluşmasına katkı sağlamadığı ve sivrisinek bedeninde yaşamadığı bildirilmiştir.

SİVRİSİNEK ISIRMALARINA KARŞI HANGİ TEDBİRLER ALINABİLİR?

• Cildin maruz kalmasını önlemek için uzun kollu bluzlar ve pantolon giyinebilirsiniz.
• Sivrisinekleri çekecek parlak giysilerden uzak durabilirsiniz.
• Sakin su alanlarından uzak durmalısınız.
• Hekiminizin denetiminde sivrisinekleri uzak tutan ilaçlardan kullanabilirsiniz.
• Güçlü parfümlerden kaçınmalısınız.
• Konutunuzda böcek kovucu eserler kullanmayı deneyebilirsiniz.
• Bebeğinizin böceklere maruz kalabileceği alanlarda bebek taşıyıcıları yahut bebek otomobilleri üzerinde cibinlik kullanılabilir.
• Pencerelere sineklikler takın. Klima kullanmak yararlı olabilir.

ALERJİNİN TEŞHİSİ KIYMETLİ

Sivrisinek alerjisi azdır lakin alerjik tepki, acil tıbbi tedaviyi gerektirecek kadar önemli olabilir. Alerjinizin teşhisi ve yönetilmesi bu bağlamda gereklidir. Sivrisinek alerjisi uygun biçimde yönetildiğinde rastgele bir uzun müddetli hastalığa yahut hayat stiline müdahaleye neden olmaz. Yalnızca etrafınızdaki sivrisineklerin farkında olun ve ısırılmanız durumunda elinizde hakikat araçları bulundurun.

Cumhuriyet