Deniz Tekin
DİYARBAKIR – İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün, Diyarbakır’da 21 Mart 2017’de düzenlenen Newroz kutlamaları sırasında Kemal Kurkut’un polis kurşunuyla vurulmasıyla ilgili idari soruşturmada görevlendirdiği Mülkiye Başmüfettişi ve Polis Başmüfettişi’nin 2017’de hazırlayarak İçişleri Bakanlığı Teftiş Heyeti Başkanlığı’na sunduğu “disiplin raporu” hadiseden üç yıl sonra ortaya çıktı.
Kurkut’un öldürülmesi ile ilgili çarpıcı değerlendirmelerin yer aldığı raporda, müfettişlerin vaka anına dair kamera manzaraları, fotoğraflar ve balistik raporunda silah kullandığı tespit edilen Y.Ş. O.M., H.D., Y.A. ve Ö.T.A. isimli polis memurları hakkında disiplin soruşturması açtığı görüldü.
‘GÖREVİMİ HAKKIYLA YERİNE GETİRDİM’
Kurkut’u silahıyla vurarak vefatına neden olduğu gerekçesiyle müebbet mahpus istemiyle yargılanan sanık polis memuru Y.Ş, müfettişlere verdiği ve raporda yer alan tabirinde Kurkut’un “canlı bomba olma” ve “sivillere ziyan vermeme” ihtimaline rağmen ayaklarına yanlışsız iki el ateş ettiğini, silahından çıkan mermi ile vurulmadığını savundu. Y.Ş. “Ben PVSK ve OHAL kanunundaki vazifelerimi hakkıyla yerine getirdiğimi düşünüyorum. Üzerimdeki kuşkunun yersiz olduğunu düşünüyorum” dedi.
Silah kullandığı tespit edilen dört polis memuru ise sözlerinde Kurkut’un elindeki bıçağı bırakması için yalnızca havaya hakikat ihtar atışı yaptıklarını, kendileri dışında diğer polislerin de ateş ettiklerini tabir ederek suçlamaları reddetti.
ELLERİNDE BARUT İZİ BULUNMADI
Raporun devamında, şahit olarak dinlenen polislerin büyük çoğunluğunun sözlerinde hadise sırasında 50’yi aşkın atış yapıldığını söylemesine karşın, hadise anını gösteren dört imajın çözünürlüğünün düşük olması nedeniyle ateş eden ve yerden boş kovan toplayan öbür polislerin tespit edilmediği söz edildi.
Vaka yerinde bulunan 13 boş kovanın ve mermi çekirdeğinin yapılan balistik incelemesinde O.M. isimli polise ilişkin silahtan atış atıldığı tespit edildiği belirtildi. Raporda, svap incelemesi yapılan 200’ün üzerindeki polisten yalnızca 24’ünün ellerinde, avuçlarında ve yüzlerinde atış artıklarına rastlandığı kaydedildi. Ateş ettiği tespit edilen beş polis memurunun ise alınan svap örneklerinde atış artıklarına rastlanmadığı bilgisine yer verilen raporda, polisler savunmalarında vakadan sonra yemek ve lavabo gereksinimi için ellerini yıkamaları nedeniyle bu durumun yaşandığını savundu.
KURKUT HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPILMIŞ
Raporda, Kurkut’un üstündeki elbiseleri çıkararak, elinde bıçak ile Newroz alanına girme isteği davranışlarının hayatın olağan akışına muhalif olduğu bu nedenle yapılan araştırmada Kurkut’un Malatya Eğitim ve Araştırma Hastanesi psikiyatri servisinde muayene ve yatışının olduğu belirtildi. Hazırlanan açık kaynak araştırma tutanağında ise Kurkut’un “terör örgütleriyle iltisakına ait bir bulgu bulunmadığı” bilgisi verildi.
Raporda, işçi bilgi sisteminde yapılan sorgulamada, kuşkulu beş polisin rastgele cürüm ya da disiplin kaydına rastlanmadığı kaydedildi.
KURKUT, ‘TEHDİT EDİCİ’ DEĞİLDİ
Raporun son kısmında müfettişler tarafından, elindeki bıçakla alana giren Kurkut’un polislere yönelik “tehdit edici” kelamlar sarf etse de, bu tehdidini gerçekleştirecek durumda olmadığının ”çıplak gözle” anlaşıldığı vurgulandı. Raporda, bütün yaşananlara karşın polisin Kurkut’u durdurmak ya da yaralamak üzere ateş etmesinin “Kabul edilebilir bir güç kullanma usulü olmadığı” tespitinde bulunuldu.
MÜFETTİŞLER ‘İYİ HAL’ İNDİRİMİ İSTEDİ
Müfettişler raporda, Kurkut’un vurulduğu hadisede silah kullanan Y.Ş., O.M., H.D. ve Ö.T.A. isimli polis memurlarının, Newroz kutlamalarında alınacak güvenlik önlemlerine ait kendilerine bildirim edilen “Zor ve silah kullanma yetkisi kanunlarda açık bir biçimde belirtilmiştir. Gerekmediği ve kuralları oluşmadığı surece hiçbir biçimde silah kullanılmayacak, kurallar oluştuğunda yordamına uygun silah kullanılmakta tereddüt edilmeyecek, fakat çalışanımız gaye göstermeksizin ve kaos çıkartabilecek formda havaya ateş etmeyecektir.“ formundaki yazılı emre ve bu buyruğu hadise günü genel olarak hatırlatan Başkomiser E.S’nin buyruklarına uymadıklarına işaret etti. Bu nedenle Kurkut’un hayatını kaybettiğini, bunun Kurkut’un kendisi ve yakınları için büyük bir ziyana yol açtığının anlaşıldığı tabir edildi.
Kurkut’un vurulduğu hadisede silah kullanan Y.Ş., O.M., H.D. ve Ö.T.A’nın isimli polislerin Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında KHK’nin ilgili unsurları uyarınca “meslekten ihraç edilmelerinin uygun olacağı” tavsiyesi yer aldı. Silah kullanan Y.A. isimli polis memuruna ise genel talimata ait bir bilgisi olduğu istikametinde kesin bir kanaat oluşmadığı, bu nedenle “24 ay uzun vadeli durdurma” cezası ile cezalandırılmasının uygun olacağı belirtildi.
Raporda, polislerin samimi sözleri, ateş ettiklerini kabul etmeleri ve daha evvel disiplin cezası almamaları göz önüne alınarak, ihraçları istenen polislere bir alt cezanın verilmesinin uygun olacağı sonucuna ve kanaatine varıldığı belirtildi.
SAVCI AĞIR CEZA İSTEDİ
Diyarbakır Valiliği Vilayet Polis Disiplin Heyeti, müfettişlerin hazırladığı “disiplin raporu” doğrultusunda beş polis hakkında soruşturma açtı. Soruşturma sürecinde tayini çıkan polis memuru H.D’nin evrakı İstanbul Vilayet Polis Disiplin Kurulu’na gönderildi. Heyet, polis memurları Y.Ş. ve Y.A. hakkında 2018’de, öteki vilayetlere tayini çıkan polisler O.M. ve Ö.T.K. hakkında ise 2019’da karar verdi. Heyet oy birliğiyle aldığı ve periyodun Diyarbakır valisinin imzaladığı kararla Y.Ş., O.M. H.D., Ö.T.K. isimli polislere meslekten çıkarma cezası vererek, belgeyi kesin karar vermekle yetkili olan Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu’na gönderdi.
Heyet, kararın münasebetinde, ceza verilen dört polisin amirlerinin Kurkut’a ateş edilmemesi tarafındaki kelamlı buyruklarını duymasalar bile, Newroz’da gaye gözetmeksizin kaos çıkarabilecek formda havaya ateş açılmaması gerektiği tarafındaki yazılı buyruğun hadise öncesinde onlara bildiri edildiği hatırlattı. Şura, polislerin silahla ateş etme aksiyonunun Genel Kolluk ve Disiplin Kararları Hakkındaki Kanun’un 5’inci unsurunda yer alan ‘amirinin yönteme nazaran verdiği buyruğu yerine getirmeme’ olarak değerlendirildiğine işaret etti. Şura, polislerin kabahati sürece formu, mesleksel özelliği göz önüne alınarak daha hafif ceza verilmemesi tarafında karar aldı.
SAVCI, VALİYE İTİRAZ ETMEDİ
Öte yandan, Vilayet Disiplin Heyeti kararında Kurkut davası ile ilgili dikkat cazibeli diğer karar verildiği ortaya çıktı. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, Kurkut’un vurulduğu Newroz protokol kapısında misyonlu 72 polis hakkında 2018 yılında “Suç kanıtlarını karatma ve gizleme” ve “Görevi berbata kullanma” hatalarından soruşturma açılması için Diyarbakır Valiliği’nden müsaade istemişti. Valilik, polislerin ihmali olmadığı gerekçesiyle soruşturma müsaadesi vermemişti.
Kurkut ailesinin avukatlarından Reyhan Yalçındağ Baydemir kararın kaldırılması için Gaziantep Bölge Yönetim Mahkemesi’ne itiraz etmişti lakin polisler hakkında soruşturma müsaadesi isteyen Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ise valilik kararına itiraz etmediği ortaya çıktı.
POLİSLERE KADEME DONDURMA CEZASI
Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Şurası, 20 Mart 2019’da verdiği kararda, Diyarbakır’da görülen Kurkut davasında tek sanığı olan ve müebbet mahpus istemiyle yargılanan polis memuru Y.Ş’ye verilen meslekten çıkarma cezasını bir alt ceza olan 24 ay kademe durdurma cezasına düşürdü. Polis Y.Ş.’nin kararın iptal edilmesi için Diyarbakır Yönetim Mahkemesi’ne açtığı dava geçtiğimiz haziran ayında reddedildi.
Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu’nun, haklarında meslekten ihraç kararı verilen üç polis ile 24 ay kademe durdurma cezası verilmesi istenen bir polis hakkında ne karar verdiği ise öğrenilemedi.
GAZETECİ DAVANIN SEYRİNİ DEĞİŞTİRDİ
Avukat Serdar Çelebi
Kararı pahalandıran Kurkut ailesi avukatlarından ve Diyarbakır Barosu Idare Konseyi üyesi Serdar Çelebi, hadisenin başından beri Kurkut’un polis tarafından ziyan verilmeden yakalanabileceğini tabir ettiklerini belirterek, “Müfettişlerin hazırladığı rapor, söylediklerimizin ne kadar gerçek olduğunu gösteriyor. Valilik daha ne yaşandığı tam aşikâr olmadan yaptığı açıklamada Kurkut’u ‘canlı bomba’, ‘terörist’ duyuru edip etkisiz hale getirildiğini söylemişti. Kamuoyu yönlendirilip vakanın üstü kapatılmak istendi. Orada bir gazetecinin tesadüf yapıtı Kurkut’un vurulma anına görüntülemesi aslında hadisesi farklı boyutlara getirdi. O gazeteci (Abdurrahman Gök) görüntüleri çekmeseydi emin olun bu hadise canlı bomba olarak kapatılacaktı. Hiçbir polis hakkında rastgele bir soruşturma ya da kovuşturma açılmayacaktı” diye belirtti.
DAVA CEZASIZLIKLA SONUÇLANABİLİR
Raporda, polislerin meslek kurallarına uymadığına, kanıtların toplanmadığına dair tespitler olduğunu tabir eden Çelebi, ateş eden polislerin ellerinde barut izi bulunmamasının kanıtların karartılması üzere bir sonucu ortaya çıkardığını vurguladı. Çelebi, Kurkut’un yerden seken mermi ile vurulduğuna dair hazırlanan uzman raporlarıyla davanın öteki bir tarafa evrildiğini, dehşet ve kaygılarının Kurkut davasının başka evraklar üzere cezasızlıkla sonuçlanması olduğunu vurguladı.
İTİRAZ MÜRACAATLARI KABUL EDİLMEDİ
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 72 polis hakkında açmak istediği soruşturmaya Diyarbakır Valisi’nin müsaade vermediğini anlatan ve savcılığın talebinde ısrarcı olmamasına reaksiyon gösteren Çelebi, “Bu hadise yalnızca Kemal Kurkut’u vuran polisle ile bitecek bir soruşturma değildi. Orada kanıtlar yöntemine uygun bir biçimde toplanmadı, vazifesini ihmal eden çok sayıda polis vardı. Savcılık burada enteresandır ki kendi açtığı soruşturmada bu karara itiraz etmedi. Bizim iki yıldır yaptığımız itiraza karşın yargının şimdi vermiş olduğu bir karar da yok. Failin kolluk vazifelileri olduğu birçok hayat hakkı ihlali evrakında failler korunuyor, gizleniyor. Aktif bir soruşturma yürütülmüyor. Evraklar tozlu raflarda bekletiliyor” dedi.
‘CİNAYETLERİN ÖNÜ AÇILIYOR’
Taraf oldukları davalarda polislere verilen idari cezalardan haberdar olmadıklarını, kendilerine itiraz hak verilmediğini kaydeden Çelebi, “Disiplin raporuna baktığımızda ihmaller zinciri o kadar ağır ki. Bu kadar ihmalin yanında havaya ateş ettiklerini kabul eden polislere, meslekten çıkarma cezası yerine iyi halden daha az bir ceza vererek tahminen öbür cinayetlerin önü açılıyor. Bir hayat hakkı ihlali sonucunda bu türlü bir ceza verilmesi başka bir sorundur” diye belirtti.
Gazete Duvar
