Afyonkarahisar’ın Çay ilçesine bağlı Eber beldesinde, Selçuklular tarafından 12. yüzyılda devrin değerli alimlerinden olduğu belirtilen Esirüddin Ebheri ismine yapılan tarihi kümbette kaçak hafriyatlar yapıldı. Teze nazaran define avcıları, tarihi sekizgen halindeki kümbetin içerisindeki sandukada Ebheri’ye ilişkin olduğu öne sürülen cesedi çaldı.
Ortadan geçen yıllarda ise sandukanın tabanı onarım çalışmalarında kapatıldı. Boş bir biçimde kalan kümbette artık yalnızca namaz kılmak isteyenler, ibadetlerini yerine getiriyor. Kümbetin alt katında, yani mezar odası olarak bilinen kısmında ise onarım çalışmalarından arta kalan çimento torbalarının olduğu gözlendi. Sandukadaki cesede ne olduğu ve cenazenin ne vakit çalındığı ise belirsizliğini koruyor.
Bolvadinli emekli imam ve tarih araştırmacısı Seydi Tosun, kümbetin ünlü Selçuklu Sultanı III. Gıyâseddin Keyhüsrev tarafından, Selçuklulara has sekizgen külahlı tamamlanacak formda yapıldığını söz etti. Esirüddin Ebheri ile ilgilide bilgiler veren Tosun, “Esirüddin Ebheri Semerkand’da dünyaya gelir. 1258 yılında Bolvadin’deki Nizamiye Medresesi’ne müderris (medresede ya da mescitte ders veren kişi) olarak tayin edilir. Lakin sonrasında oradaki hocası ile anlaşamaz ve Selçuklu hükümdarından Çay ilçesine medrese yapılması ricasında bulunur. Bunun üzerine Çay Taş Medresesi inşa edilir. Kendisi bu medresede ‘Kelam’ ilmi üzerine 5 adet kitap müellif ve insanlara Kelam ilmi ile müderrisliğini gösterir. Bu kitaplar ile Allah’ın varlığını ispat eden yapıtları ile ünlenir” dedi.
“SANDUKA KAZILMIŞ SONRASINDA İSE ÜSTÜ KAPATILMIŞ”
Kümbetin altında bulunan ve Esirüddin Ebheri (Eber Dede) olarak bilinen sanduka yani mezar odasının boş olduğunu kaydeden Tosun, çarpıcı bir tezde bulundu. Mezar odasındaki yani türbedeki cesedin çalındığını öne süren Tosun açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Maalesef birtakım kendini bilmez beşerler daha doğrusu define avcıları tarafından kümbetin altında bulunan Esirüddin Ebheri sandukası çalındı, şu anda yok. Sanduka kazılmış sonrasında ise üstü kapatılmış. Esirüddin Ebheri’nin türbesi kaybolmuştur. Bu da bizi üzmektedir.”
“BASINA YANSIMADI”
Öte yandan, mevzuyla ilgili bilgisine başvurulan emekli Afyonkarahisar Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Muzaffer Uyan, olayın geçmişinin 30 yıldan fazla olduğunu lisana getirerek, “Biz o vakit o devirlerde Eber Gölü’nde foto safarileri düzenliyorduk, o kümbete de gitmiştik. Orası boştu, yıkık bir haldeydi. Yaklaşık 30 yıl evvel. O vakit belediye lideri tamir etti. Bizim devrimizde restore ettirdik. Mantığım ermiyor, neden bu türlü bir şey yapılır? O devirlerde kaçak hafriyatlar yapılıyordu ve biz uğraş ediyorduk. Fakat o devirde araştırdık ceset nasıl çalındı, kim çaldı ama bulamadık ve bu basına yansımadı. O vakit inanın utanmıştım, Esirüddin Ebheri bizim en büyük atalarımızdan birisiydi” diye konuştu.
Cumhuriyet
