Sıhhat Bakanlığı’na bağlı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü, 14 Ekim tarihinde Genel Müdür Yardımcısı Muhammet Çömçe ile Genel Müdür Fatih Kara’nın imzasıyla veremle ilgili dikkat cazip bir yazı yayınladı. Yazıda, “2019 yılında 1 milyon doz PPD Tüberkülin solüsyonu satın alınmıştır. Dünya ve ülke genelinde Covid-19 salgını sonrası tüberküloz (verem) taramalarında görülen azalma sebebiyle depolarımızda ve alanda 24 ay raf ömrü dolan eserler bulunmaktadır” denilerek son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlarının altı ay daha kullanılması istendi.
Yazıda, PPD Tüberkülin solüsyonu için yeni alım süreçlerinin başlatıldığı, ihale süreçleri ve en az 2 ay sürecek tahlil müddetleri de dikkate alınarak bu müddetin vakit alacağı için sok kullanma tarihi geçen eserlerin kullanılması istendi.
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine nazaran, Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise mevzuya ait BirGün’ün sorularını şöyle yanıtladı: “Son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonunu, tahlil ve test sonuçlarına nazaran kullanılmaya devam ediyor. PPD Tüberkülin solüsyonunu için alım ve ihale süreçleri ise devam ediyor.”
1,5 MİLYON KİŞİ ÖLDÜ
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de geçen haftalarda dünya genelinde veremden ölenlerin sayısının arttığını açıkladı. DSÖ’nün İsviçre’nin Cenevre kentinde kamuoyunda açıklanan yeni raporuna nazaran 2020 yılında veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,5 milyon olarak kaydedildi. DSÖ bilgilerine nazaran, 2019 yılında dünya genelinde veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,4 milyon olarak kayıtlara geçmişti.
Veremden ölümlerin artmasında koronavirüs pandemisinin rol oynadığı belirtiliyor. Pandemiyle çabanın öncelik haline gelmesiyle verem hastalarının tedaviye erişiminin zorlaştığı, birçok ülkede kaynakların korona ile gayrete ayrıldığı kaydediliyor. DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Ghebreyesus veremle savaşta yıllardır elde edilen kazanımların bu nedenle kaybedildiğini söyledi. DSÖ’nün varsayımlara nazaran vereme yakalananların ve ölenlerin sayısı 2021 ve 2022 yıllarında daha da artacak. Pandemi öncesindeki 2019 yılında 7,1 milyon olan yeni olay sayısı resmi kayıtlara nazaran 2020’de 5,8 milyona düşmüş olsa da tıpkı periyotta bildirilmeyen hadiselerin 2,9 ila 4,1 milyon ortasında olduğu iddia ediliyor. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’nın PPD Tüberkülin solüsyonunu temin etmemesini eleştirerek “Bu affedilebilir bir durum değildir” dedi.
AFFEDİLEBİLİR DEĞİL
Türkiye’nin veremin yaygın olarak görüldüğü ülkelerden biri olduğunu belirten Prof. Dr. Ertuğrul, “Cumhuriyet’in birinci yıllarından itibaren verem savaş dispanserleriyle vereme karşı taramalar yapılmış ve hastalık muhakkak oranda denetim altına alınmıştı. Lakin bilhassa son yıllarda verem savaş dispanserleri fonksiyonunu yitirdiği ve kapatıldığı için taramalar da eski üzere yapılamadı. PPD Tüberkülin solüsyonunu teşhis koymak için sık başvurduğumuz birşeydir. Bütçesizlik, personelsizlik ve kaynak aktaramama üzere nedenlerden ötürü nedeniyle son 15-20 yıldır Türkiye’nin veremle çabası önemli manada sekteye uğradı” tabirlerini kullandı.
GÜVENSİZLİĞE YOL AÇAR
PPD Tüberkülün solüsyonunun son kullanım tarihinin 6 ay daha uzatılmasının ‘güvensizliğe’ yol açacağını vurgulayan İzmir Tabip Odası üyesi Dr. Ergün Demir ise yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“Aşı, ilaç, tıbbi gereç ve solüsyonları kendimiz üretirken, üretim yapan tesislerimizi kapatıp yurtdışından ithal etmeye başladık. Döviz kurlarındaki artışlar bunların teminini güçleştirmekte ve vatandaşların ilaç, tıbbi materyallere ulaşımı zorlaşmaktadır. ‘Avrupa’da alışveriş raflarının boş olduğunu vatandaşların yokluk çektiklerini’ söyleyen AKP Genel Lideri Erdoğan, kendi eksikliklerini görmezden geliyor. Döviz kurundaki artış nedeniyle başta ithal ilaç olmak üzere tıbbi materyallere ulaşmak güçleşmekte ve bir kriz yaşanmaktadır. İlacın, tıbbi materyallerin, solüsyonların bulunabilir, alınabilir ve kaliteli olması için temel olanın döviz kurundan bağımsız; uzun vadeli, kamu üretim siyasetlerinin geliştirilmesi olduğunu bir defa daha hatırlatmak isterim.”
13 BİN BİREYE VEREM TANISI KONULDU
Dünya genelinde en fazla can kaybına neden olan bulaşıcı hastalıkların başında gelen verem Türkiye’de de önemli sayıda vefata yol açıyor. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesine geçen Ağustos ayında cevap veren Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 01 Ocak 2020 ile 26 Mayıs 2021 tarihleri ortasında 13 bin 458 bireye verem tanısı konulduğunu açıkladı. Ayrıyeten, Türkiye’de hâlâ 173 etkin veremle savaş dispanseri var.
VEREM TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
İnsanlık tarihi kadar eski bir tarihi olan verem hakkında birinci bilgiler milattan üç bin yıl önceye kadar uzanıyor. Verem, mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrobun neden olduğu bulaşıcı bir hastalık. Verem mikrobu, teneffüs yoluyla bulaştığı bireylerin büyük bir kısmında hastalık oluşturmadan, uyur durumda akciğerde yıllarca kalabilir ve kişinin beden direncinin azaldığı kimi durumlarda hastalık oluşturabilir. Mikrop bulaşanların az bir kısmında ise kısa mühlet içinde verem hastalığı ortaya çıkar. Kişinin verem mikrobuyla karşılaşıp karşılaşmadığını yani bedeninde verem mikrobunun bulunup bulunmadığını anlayabilmek için de PPD Tüberkülin solüsyonundan faydalanılır. Ayrıyeten PPD Tüberkülin solüsyonu kolay ve ucuz bir cilt testi.
Cumhuriyet
