Kent ve ekoloji mevzularıyla toplumsal bilimler perspektifinden ilgilenen, farklı disiplinlerden ve ferdî art planlardan bir ortaya gelen araştırmacıların oluşturduğu açık bir bağlantı ağı olan Politik Ekoloji Çalışma Kümesi, Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı kararı ile AK Partili Prof. Melih Bulu’nun rektör atanmasına ait bir açıklama yayınladı. Politik Ekoloji Çalışma Kümesi üyeleri, “Boğaziçi Üniversitesi’nde su yüzüne çıkan anti-demokratik, doruktan inmeci ve dayatmacı uygulamaların karşısında olduğumuzu kamuoyuna duyururuz” sözlerini kullandı.

Yayınlanan açıklamada şu tabirler yer aldı:

“Ülkemizde evre basamak yitirilen ferdî ve kolektif hak ve özgürlükler, dizginlenemeyen piyasalaşma, gemi azıya almış ekolojik yıkım ve iyice aşındırılmış bilimsel özgürlük ve özerklik iç içe geçen problemlerdir. Bunların karşısında, hayat alanlarını savunmak için yerelde karar, yetki ve kelam hakkı isteyen ekoloji gayretinin her bileşeni üzere, bugün Boğaziçi Üniversitesi de bir adalet ve demokrasi gayreti veriyor. İştirak ve karar alma hakkı gayretleri olan, zirveden inmeci, dayatmacı ve baskıcı uygulamalara karşı yürütülen bu direnişlerin topluma birer cürüm unsuruymuş üzere gösterilmesine ısrarla karşı duruyoruz. “Okul için değil, hayat için öğrenmeliyiz” (non scholae sed vitae discimus) diyen Seneca üzere, özgür ve özerk üniversiteleri fen bilimleri, toplumsal ve beşeri bilimler ile sanatın işbirliğiyle, yarına bırakmaya bedel bir hayatın bilgisini üreten hayat alanları olarak görüyoruz.

Türkiye’nin ve dünyanın farklı yerlerinde havasını, suyunu, toprağını, tüm canlı ömrünü savunanlardan öğrendiklerimizden biri de şu: Ekosistemler, farklı bileşenleri ortasında eşgüdüm ve işbirliği bulunan, her birinin fonksiyonu farklı olan ve fakat birlikte hayatı oluşturan bütünlerdir. Halbuki üniversite yerinin, “inovasyon ve girişimcilik ekosistemi” olarak tanımlanması ve bu anlayışla yine şekillendirilmesi, farklı bileşenlerin bir ortada ömrünü oluşturmak değil; bilimsel bilgi üretim süreçlerinin gittikçe daha fazla piyasalaşması ve şirketleşmesi manasına geliyor. Ekosistem ve ekoloji üzere kavramların özel dal ve piyasa odaklı girişimcilik üzere pratikleri cilalamak için kullanılması bize, yaşama dair kavramların nasıl gasp edilebileceğini gösteriyor. Bu doğrultuda, üniversiteleri araştırma ve bilgi üretiminin şirketlerle iç içeliğini teşvik eden yerler olarak değil; insan ve insan olmayan tüm aktörlerin ortasındaki alakaların adalet ve eşitlik temeline dayanarak kurulduğu politik ekolojik yerler olarak görüyoruz. Bu anlayışla biz, yönetimsel özerkliğin tesis edilmesinin ve kararların aşağıdan üste alınmasının, üniversiteleri toplumsal ve ekolojik ömür alanları olarak inşa etmenin gereklerinden biri olduğunu savunuyoruz.

Üniversitelerin yönetimsel özerkliği, kamusal bilgi üretimini mümkün kılarak, insan ve etraf sıhhatinin korunmasında, toplumsal ve ekolojik adaletin sağlanmasında vazgeçilmez bir rol oynar. Özerk, eşitlikçi ve kendi kendini yöneten üniversiteler, farklı fikirlerin özgürce tartışıldığı bilim kültürünün şartıdır. Çalışanın, emek verenin ve hak edenin değil, irtibatta olanın, sessiz kalanın ve boyun eğenin yetkinlik, yeterlilik ve işe uygunluğundan bağımsız halde “kariyer” basamaklarını tırmandığı bir ülkede, özgür ve özerk bilim kültürüne sahip çıkarak bugünü ve geleceği demokratik bir biçimde şekillendirecek kurumlara muhtaçlık olduğu aşikardır. (*) Üniversitelerin, günümüzün en yakıcı problemlerine tahlil üretecek, müesses nizamı sarsacak sorular soracak bir yer olması gerektiğine inanıyoruz. Bu manasıyla üniversitelerin toplumsal fonksiyonu ikame edilemez ve kozmik kıymetinden koparılarak piyasacı bir zihniyete teslim edilemez. Tıpkı ekosistem bileşenleri üzere bilimsel üretiminin yerleri metalaştırılamaz. Tüm bu sebeplerle, bugün Boğaziçi Üniversitesi’nde şahit olduğumuz ancak uzun müddettir hayat alanlarımızda maruz kaldığımız dayatmacı uygulamaların karşısında durmayı zorunlu bir toplumsal misyon olarak addediyoruz.”

İmzacılar:

Adnan Mirhanoğlu
Akgün İlhan
Alevgül Şorman
Alper Akyüz
Ayfer Bartu Candan
Ayşen Eren
Barış Gençer Baykan
Bengi Akbulut
Çağdaş Dedeoğlu
His Avcı
His Kaşdoğan
Ekin Kurtiç
Emel Türker
Ethemcan Turhan
Esra Başak
Fikret Adaman
Gökçe Yeniev
Gül Özerol
Irmak Ertör
Kerem Mert İspir
Mine Islar
Nafiz Güder
Hasret Öz
Pınar Gerçek
Sezai Ozan Zeybek
Sevgi Keyifli
Sinan Erensü
Tarık Nejat Dinç
Umut Lider
Zeynep Kadirbeyoglu

*Sosyal Demokrasi Vakfı’nın (SODEV) 2020’de yaptırdığı araştırmaya nazaran gençlerin üçte ikisi yurt dışına taşınmak ve orada yaşamak istiyor. Bu ülkede uzak gelecek değil, bir kuşak sonra yaşayacakların, yani çocukların hayatının çok fakat çok daha sıkıntı olmasından korkuyoruz. Canımız yanıyor, zira ülkedeki kurumların ve birikimlerin adım adım nasıl tasfiye edildiğine şahitlik ediyoruz. Tüm bu meseleleri aşmakta üniversitelerin toplumsal rolü insan ve insan dışı canlıları daha iyi bir hayat için geleceğe taşıyacak bilgi üretimi olmalıdır. Ülkemizdeki demokratik üniversite gayretinin de bunu başaracağına inanıyoruz.

Gazete Duvar