Getty Images
Omicron, birçok ülkede Delta üzere kendisinden evvelki baskın Covid varyantlarının yerini aldı.
Omicron da kendi içinde mutasyona uğrayarak kimi farklılıkları olan alt varyantlar yarattı ve Dünya Sıhhat Örgütü’ne (WHO) nazaran datalar, BA.2 olarak isimlendirilen Omicron varyantının başkalarından biraz daha bulaşıcı olduğuna işaret ediyor.
Omicron ve alt varyantları aşılı şahıslara de bulaşıyor ama kullanılan Covid aşılarının hala hastalığın ağır geçirilmesine mani olduğu düşünülüyor.
Omicron nedir?
Varyant bir virüsün küçük değişikliklere ya da mutasyona uğramış biçimine deniyor. Dünyada Covid virüsünün binlerce varyantı dolaşıyor ve virüsler daima olarak değişime uğradıkları için bu çok olağan bir şey.
Omicron, çok daha fazla sayıda genetik mutasyon geçirdiği için, Covid salgınını başlatan başka varyantlardan önemli farklılıklar gösteriyor.
En kıymetlisi de virüsün aşılar tarafından hedeflenen dikensi protein çıkıntıları olan dış kısmında kıymetli farklılaşmalar görülüyor.
Bu da aşıların ya da daha evvel Covid geçirmiş olmanın sağladığı kollayıcı tesirden kısmen kaçınabilmesini sağlıyor.
Omicron bu sebeple çok bulaşıcı bir varyant. Bütün aşılarını tamamlamış şahıslar bile bu virüse yakalanabiliyor.
Bu varyant daha evvel öbür bir Covid varyantıyla hastalanmış olanlara da daha kolay bulaşabiliyor.
İngiltere’de Ocak ayında yayınlanan bir araştırma, Omicron’a yakalananların üçte ikisinin daha evvel Covid geçirdiklerini ortaya koydu.
BA.2 NEDİR?
Virüsler mutasyon geçirip, yeni varyantlar ortaya çıktığında bazen alt çeşitlere ayrılabiliyor. Örnegin Delta varyantının 200 farklı alt varyantı var.
Birebiri Omicron’da da görüldü. Bunlar ortasında BA.1, BA.2, BA.3 ve B.1.1.529 var.
WHO’ya nazaran 25 Ocak prestijiyle global GISAID data tabanına gönderilen örneklerin yaklaşık yüzde 99’u bu alt varyanttı.
BA.1 ve BA.2 misal alt varyantlar lakin ortalarında 20 mutasyon farkı oluşmuş.
BA.2 birinci olarak Filipinler’de tespit edildi.
DAHA BULAŞICI
Danimarka’da SSI’ın 8500 hane ve 18 bin birey üzerinde yaptığı araştırmada BA.2’nin, BA.1’e kıyasla “önemli ölçüde” daha bulaşıcı olduğu sonucuna varıldı.
Çalışmada, aşıların BA.2 alt varyantına karşı daha az tesirli olabileceğine dair birtakım deliller da elde edildi.
Lakin yeniden de aşılıların bu varyanta yakalanma ve diğerlerine bulaştırma riski aşısızlara kıyasla daha az.
İngiltere’de yapılan bir araştırmada da, BA.2’nin daha bulaşıcı olduğu sonucuna varıldı.
Getty ImagesLakin her iki araştırmada da BA.2’ye karşı aşıların daha az esirgeyici olduğuna dair bir bulguya ulaşılmadı.
MEVCUT AŞILAR OMİCRON VARYANTLARINA KARŞI KÂFİ Mİ?
Birinci laboratuvar araştırmalarının ön sonuçları iki doz aşının Omicron varyantı karşısında kâfi olmayacağına işaret etti ve bu nedenle İngiltere de dahil birçok ülkede güçlendirici aşı kampanyası yürütüldü.
İngiltere’de yapılan araştırmalar güçlendirici aşıların hastalığın ağır geçirilmesini büyük ölçüde engellediğine işaret ediyor.
Öteki Covid varyantları üzere Omicron ve alt varyantları hala ileri yaştakiler ve öteki önemli sıhhat meseleleri olanlar için daha büyük tehlike oluşturuyor.
Mevcut aşılar Omicron’u tam olarak durduramasa da şu anda Covid’e karşı eldeki en kıymetli savunma çizgisini oluşturuyor.
Bunlar şu ana kadar öteki öne çıkan Covid varyantları Delta, Alfa, Beta ve Gama’ya yakalananlarda ağır hastalığı büyük ölçüde engellediler.
YENİ VARYANTLARA KARŞI DAHA TESİRLİ AŞILAR NE VAKİT HAZIR OLABİLİR?
Covid’in yeni varyantlarına karşı daha tesirli muhafaza sağlamak üzere güncellenmiş aşılar hala tasarı ve deneme sürecinde.
Aşı üreticileri kısa müddet içinde imalat suratını artırabilir ve ülkelerin aşılara onay veren makamları da bu süreçleri nasıl hızlandırabileceklerini değerlendirmeye giriştiler bile.
Getty ImagesModerna Mart ayına kadar Omicron’a karşı tesirli bir güçlendirici aşıyı hazır etmeyi umuyor ama hayvanlar üzerinde yapılan birinci denemeler bunun mevcut aşılardan çok daha tesirli olmadığına işaret ediyor.
ÖTEKİ YENİ VARYANTLAR NE DURUMDA?
En tehlikeli varyantları Dünya Sıhhat Örgütü “endişe verici varyantlar” listesine koyuyor.
İngiltere’de de yetkililer şu anda Delta varyantından mutasyona uğrayan bir alt varyant olan AY.4.2 ya da Delta Plus ile Domicron ya da Deltacron diye isimlendirilen Delta ve Omicron varyantı karışımı bir mutasyonu dikkatle izliyor.
NEDEN YENİ VARYANTLAR ÇIKIYOR?
Virüsler çoğalmak için kendilerini kopyalıyorlar ancak hiç bir kopya aslının yüzde yüz birebiri olamıyor. Kopyalamadaki yanlışlar virüsün genetik yapısını değiştiriyor ve bu da yeni varyantların ortaya çıkmasına yol açıyor.
Şayet bu değişim virüsün dayanıklılığını artırıcı bir avantaj sağlıyorsa, yeni varyant başkalarına baskın olmaya başlıyor.
Koronavirüs, bedenimizde ne kadar uzun müddet kalırsa kendisini o kadar çok kopyalayabiliyor ve bir o kadar da yeni mutasyonlar oluşma ihtimali çoğalıyor.
Bu nedenle hastalığın yayılması, mühleti, şiddetini en aza indirmeye yönelik bütün gayretler değerli. Aşılar bu bakımdan hem bulaşıcılığı hem de ağır hastalık riskini azaltarak yeni mutasyonların da önünü bir ölçüde kesiyorlar.
Cumhuriyet
