ANKARA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan günler öncesinden duyurduğu ‘müjdeyi’ açıkladı. Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğalgaz bulunduğunu belirten Erdoğan, 2023’te Karadeniz doğalgazının kullanıma sunulmasını hedeflediklerini tabir etti.

Bu alanda çalışmalar yürüten meslek örgütü temsilcileri, Türkiye’nin gerekli adımları atıp gazı kullanabilmesi için önünde en az 5 yıl olduğunu söz etti. Bu yatırımların yüksek maliyetlerinin olduğunu belirten meslek örgütü temsilcilerine nazaran Erdoğan’ın açıkladığı rezerv oranı, tüm maliyetine karşın çıkarıldığı taktirde Türkiye’nin güç muhtaçlığının sadece 5’te 1’ini karşılayacak.

‘MİKTARIN BU KADAR OLUP OLMADIĞINI ORTAYA KOYMAK İÇİN ÖNEMLI ÇALIŞMALAR YAPMAK GEREKİYOR’

Karadeniz’de doğalgazın bulunma muvaffakiyetinin bugünkü idarenin bir başarısı olmadığını belirten ve buradaki çalışmaların 30 yılı aşkın müddettir devam ettiğini söyleyen TMMOB Makina Mühendisleri Odası Güç Çalışma Kümesi Lideri Oğuz Türkyılmaz’a nazaran, Türkiye’nin önünde gazı kullanabilmesi için gerekli çalışmalar yapıldığı takdirde 5 ila 8 yıl ortasında bir mühlet bulunuyor.

Karadeniz’deki aramalarda sondaja başlandıktan bir ay üzere çok kısa bir müddette gazın bulunduğunu belirten Türkyılmaz, “Bu onların beyanı. Bulunmuş olabilir çok da şad olurum bulunmuşsa. Kaldı ki Güç Bakanı daha derinlerde kaynaklar olduğunu düşündüklerini de söyledi. Bu türlü de olabilir. Zira sondajın yapıldığı bu nokta daha evvel delinmiş bir yer değil. Burası Karadeniz ekonomik bölge paylaşımında Türkiye’nin kuzeyindeki üst noktalarında bir yer. Tuna Deltası’nın altına denk düşüyor. Tuna Deltası bölgesinde en son Romanya gaz buldu. Sondajın yeri hakikat, gaz bulunmuş olabilir fakat ölçünün bu kadar olup olmadığını ortaya koymak için yapılması gereken çok önemli çalışmalar var ve bu çalışmalar da akşamdan sabaha yapılacak çalışmalar değil” dedi.

‘BİR ANDA ÇIKARILMASI MÜMKÜN DEĞİL’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı 320 milyar metreküp rezerv gerçek kabul edildiği takdirde de bir anda çıkarılmasının mümkün olmayacağını söyleyen Türkyılmaz, “Bütün alanların, üretimin nizamlı yapılması için 20-25 yıllık bir çalışma periyodu öngörülüyor. Üretim planlaması ona nazaran yapılıyor. Siz 25 yıl kabul edecek olursanız yılda çıkaracağınız sayı 12-13 milyar metreküp. Bu da Türkiye’nin bugünkü gereksiniminin 5’te 1’i mertebesinde. Bunu da alabileceğiniz en erken tarih 5 ya da 10 yıllık bir vakit dilimi içerisinde. Efendim bu değerliye mal olur üzere sözler de deniyor lakin o bugünün kabulü. Siz bu gazın üretilebileceği tarihteki maliyeti üzerine bir kestirim yaparsınız ve o gün gaz fiyatları bugünkü noktadan çıkar” sözlerini kullandı.

ÖNEMLI YATIRIMLAR GEREKİYOR

Doğalgaz üretim maliyetlerinin yüksek olduğunu, rezervi tespit çalışmaları, rezervin bulunmasının akabinde yararlanma usulleri, kuyu hazırlıkları, tespit ve sondaj kuyularının açılması üzere çalışmaların yapılması gerektiğini söyleyen Türkyılmaz, “Bulunan alan epey da uzak bir nokta. 180 kilometre uzaklıkta olduğu söz ediliyor. Bu kadar uzak araya boru çizgisi döşeyeceksiniz ve kıyıda yüzey testleri yapacaksınız. Bunlar önemli yatırımlar. Lakin şayet gazın olduğuna karar verirseniz taşın altına elini sokacak öbür şirketler ortaya çıkıyor” dedi.

‘SORULAR YANITLANMADAN TÜRKİYE’NİN GÜÇ SORUNU ÇÖZÜLDÜĞÜ MANASINA GELMEZ’

320 milyar metreküp rezerv açıklamasının gündelik yaşama ruhsal tesirinin olduğunu söyleyen Türkyılmaz şöyle devam etti:
“Yarın Türkiye’ye bunun yansıyacağını söyleyen şahıslara şunu sormak gerekiyor. Siz bu sahayı hangi teknolojiyle, hangi planla ve hangi çalışmalarla en erken kaç yılda devreye alacaksınız? Yıllık üretiminiz ne olacak, finansman tablonuz nedir, finansmanı nereden karşılayacaksınız. Bu sorulara cevap vermedikleri sürece, ki bu çalışmanın yapılması kolay değil, Türkiye’nin güç sıkıntısının çözüldüğü manasına gelmez. Güçteki dışa bağımlılığın çözülmesi ismine atılmış bir adımdır. Zira Türkiye bugün yılda güç ithalatına 45 milyar dolara yakın para ödüyor. Buradaki doğalgazın hissesi 8 ila 10 milyar dolar mertebesinde. Bu sayıdaki nisbi azalma iyi bir şeydir ancak bu azalmanın olacağı tarih değerlidir. Ben bu tarihin beş yıl ile 8 yıldan evvel olabileceğine çok ihtimal vermiyorum. Zira deniz altında çalışma teknolojileri son derece sıkıntı teknolojiler. Su derinliğinin bin beş yüz metre olduğu yerde bir de bin beş yüz metre daha alta gideceksiniz. Çok önemli kıymetli çalışmalar. Bunlara karşın kesinlikle yapılmalı. Yurt dışından aldığınız gaza döviz ödüyorsunuz. Kendi gazınızı bir ölçü kıymetli da olsa kullanma opsiyonu kıymetlendirilebilir.”

‘HER KUYUDA GAZIN NE KADAR OLDUĞUNU HESAPLAMADAN KESİN SAYI SÖYLEMEK ZOR’

TMMOB’a bağlı Petrol Mühendisleri Odası Lideri Yüksel Kurt’a nazaran de uzun yıllardır Karadeniz’de doğalgaz arama çalışmaları devam ediyor. Yapılan sismik çalışmaların deniz altında büyük bir yapıyı gösterdiği takdirde 320 milyar metreküp üzere bir kestirimin yapılabileceğini belirten Kurt, “Ama geliştirme kuyuları dediğimiz kuyuları da kazıp sahanın hudutları aşikâr olduğu vakit yapacağınız testlerle kesin sayı söyleyebilirsiniz. O yüzden çok yoruma açık bir bahis. Sismiği yapan arkadaşların bilgisine gereksinim var. Yapıyı göremediğimiz için bu söylenir ya da söylenemez diyemiyoruz. Sahanın geliştirme kuyuları bitmeden her kuyuda gazın ne kadar olduğunu hesaplamadan kesin sayı söylemek zor” dedi.

4-5 YILDAN EVVEL DEVREYE GİREMEZ

Türkiye’nin günde 120 milyon metreküpe yakın gaz tükettiğini, bu sahanın faaliyete geçmesi halinde ise sahanın verisine bağlı olarak günlük 20 milyon metreküp üretim yapıldığında Türkiye’nin muhtaçlığının 5’te 1’inin karşılanabileceğini söyleyen Kurt, “Ama yeniden de birçoklarını dışarıdan almış olursunuz. Ama bu sahanın devreye girmesi 4-5 yıldan evvel teknoloji olarak mümkün değil. Bunun ekonomik tesiri ne olur diye iddia etmek çok sıkıntı. Zira 5 yıl sonra dünyada güç piyasası ne olur bilemiyoruz. Bizim ithal ettiğimiz gazın metreküp fiyatına ne kadar ödediğimizi bilmediğimiz için iktisat tablo ortaya koyamıyoruz” diye konuştu.

Gazete Duvar