En son 2001 krizinin akabinde devreye giren, işletme bünyesindeki nakdî olmayan değerler üzerinde enflasyonist tesirin ortadan kaldırılarak pahasının güncellenmesini sağlayan “enflasyon muhasebesi” 17 yıl ortadan sonra yine gündeme geldi. Enflasyon muhasebesi uygulanabilmesi için Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’nin (Yİ-ÜFE) son yıl yüzde 10, son üç hesap yılında ise yüzde 100 artmış olması gerekiyor. Yİ-ÜFE’de 35 aylık artış yüzde 103 oldu.
Pandemi sebebiyle emtia fiyatlarındaki artışa, döviz kurundaki yükselişin de eklenmesi işletme maliyetlerini harikulâde yükseltti. Yİ-ÜFE kasım ayı sonu prestijiyle yüzde 51 oranında artarken, yıllık artış oranı yüzde 54,62’ye çıktı. Bu artışla birlikte 2018 yılını 422.94 ile kapatan endeks, kasım sonunda 858.43’e yükseldi. Böylelikle 35 aylık artış yüzde 103’e ulaştı. İçinde bulunduğumuz aralık ayında Yİ-Ü- FE yüzde 1,5 ve üzerinde düşüş sağlanmazsa işletmeler için enflasyon muhasebesi uygulanması imkânı doğacak. Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri ve Yeni İktisat AŞ kurucularından Nazmi Karyağdı, enflasyon muhasebesini oluşturan şartları ve Dünya gazetesinden Hüseyin Gökçe’ye kıymetlendirdi.
İşletmelerin sermayelerini vergilendirmemek ve enflasyondan doğan kârları vergi dışı bırakmak için vergi mevzuatında kısmi enflasyon düzenlemeleri getirildiğini belirten Karyağdı, 2004’te enflasyon muhasebesi yürürlüğe girince, yine değerleme kurumunun yürürlükten kaldırıldığını hatırlattı.
Enflasyon muhasebesinden yararlanmak için faal büyüklük yahut net satış kriteri belirlenerek açıklanacağını kaydeden Karyağdı, birinci uygulamadaki sonlar göz önünde bulundurularak, net satışta 11 milyar lira faal büyüklükte ise 5.5 milyar liralık hudut olabileceğini bildirdi.
ENFLASYON DÜZELTMESİ NEDİR?
Enflasyon muhasebesi, nakdî olmayan bedellerin, enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak fiyatlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması sonucunda, finansal tablonun ilişkin olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması olarak tanımlanıyor.
Etkinde yer alan düzeltmeye tabi nakdî olmayan kalemler:
– Mali duran varlıklar ve menkul değerler
– Maddi duran varlıklar
– Özel tükenmeye tabi varlıklar
– Stoklar, birinci husus ve gereç, ticari mallar
– Verilen avanslar, depozito ve teminatlar
– Gerçek olmayan finansman maliyetleri
– Birikmiş amortismanlar
– Maddi olmayan duran varlıklar, haklar ve şerefiyeler Pasifte yer alan düzeltmeye tabi mali olmayan kalemler:
– Özsermaye kalemleri
– Borçlar
– Düzeltilmiş kâr/zarar
– Pasifte yer alan fonlar
– Karşılıklar
YÜZDE 2 VERGİ ÖDEYEREK YAPILANDIRMAYA BAŞVURMAYA MUHTAÇLIK KALMADI
Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri ve Yeni İktisat AŞ kurucularından Nazmi Karyağdı, enflasyon düzeltmesi uygulamasıyla birlikte 7326 sayılı Yapılandırma Kanunu’nda öngörülen amortismana tabi iktisadi değerlerin yüzde 2 vergi ile tekrar değerlemesine gerek kalmadığını söyledi. Enflasyon düzeltmesinin 2021 yılı son çeyreğinde devreye gireceğini söz eden Karyağdı, “Bugüne kadar yüzde 2 vergi ödeyerek düzeltme yapan işletmelerse yıl sonunda vergisiz yapabilecekleri bir süreç için vergi ödemiş duruma düşecekler” dedi. Enflasyon düzeltmesinin birinci uygulanmasında birçok kurumda eksik, fazla yahut yanlışlı yapıldığını hatırlatan Karyağdı, “Sonrasında bir daha uygulanmaması ve Maliye’nin bu mevzuda pek fazla inceleme yapmaması nedeniyle firmalar tarafından eksik ya da fazla Kurumlar Vergisi ödendi ve Enflasyon Düzeltmesi uygulaması devreden çıkmış oldu” dedi.
Fazla vergi ödenmemesi ve mümkün vergi incelemesinde cezai yaptırımla karşılaşılmaması için dikkatli davranılması gerektiğini söyleyen Karyağdı, küçük işletmelerin ahenk maliyetiyle karşılaşmayacağını fakat büyük ölçekli işletmelerin profesyonel yardım almalarının yerinde olacağını anlattı.
Enflasyon muhasebesi kimin için gerekli? Karyağdı, enflasyon muhasebesinin duran varlıkları ve stok kalemleri güçlü olan işletmelerle, özkaynağı güçlü olup az yabancı kaynak kullanan işletmelerde olumlu sonuç doğuracağını söyledi. Buna karşılık, öz sermayesinin üzerinde yabancı kaynak kullanan işletmelerle, duran varlıkları az, stokları düşük olan işletmeler, yabancı kaynak kullanan ve gayri aktif durumda olup tasfiyeye girmemiş işletmeler için ise enflasyon muhasebesi çok olumlu sonuç doğurmayacak.
TÜRMOB İADE İÇİN UYARDI
“MALİYE YÖNETİMİ ZORDA KALABİLİR”
Enflasyon muhasebesini, vergisiz tekrar değerleme olarak tanımlayan Yeni Küme İdare Şurası Lideri YMM Yılmaz Sezer, günümüz şartlarında bunun son derece yerinde bir uygulama olduğunu söyledi. Maliye’nin 7144 ve 7326 sayılı kanunlar ile vergi isteyerek düzeltme imkanı getirdiğini hatırlatan Sezer, “7338 sayılı kanun ile de aslında yine değerleme vergi karşılığı olmak üzere ihtiyari hale getirildi. Bize nazaran Mali tablolar için mecburilik olan bir sürecin takdir yetkisine bağlanması ve vergi karşılığı yapılması son derece yanlıştı. Enflasyon muhasebesine geçiş ile mecburilik olacağı ve vergisiz olacağı için son derece yanlışsız ve yerinde bir uygulama olacaktır” diye konuştu. Enflasyon muhasebesine geçişle Maliye’nin vergi gelirinin azalacağını kaydeden Sezer, “Bu durum maliye yönetimi tarafından istenmeyen bir uygulama olarak karşımızda duruyor. Hasebiyle, bu uygulamadan vegi toplamak için yakın vakitte düzenleme yapan, bu mevzuda bütçeye gelir kalemi oluşturan Maliye yönetimi; enflasyon muhasebesi uygulanması ile zorda kalabilir” dedi.
Cumhuriyet
