Çalışmaları yürüten Türk ve Alman bilim insanları, mağaranın, ana tanrıça Kybele’ye adanmış bir kült merkezi olarak da kullanıldığını ortaya koydu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü müsaadesiyle Bergama Müzesi başkanlığında 2021 sonbahar devrinde Dikili’deki bir mağarada 6 haftalık bir kurtarma hafriyatı yapıldı.
Hafriyat çalışmalarına Alman Arkeoloji Enstitüsü grupları ile Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Harun Taşkıran başkanlığındaki uzmanlar katıldı.
Türk ve Alman bilim insanlarından oluşan takım, antik periyot katmanlarından elde ettikleri bilgilerle mağaranın, milattan evvel 6. yüzyıldan Roma Devri’ne kadar ana tanrıça Kybele’ye adanmış bir kült merkezi olarak kullanıldığını ortaya koydu.
Alman Arkeoloji Enstitüsünün yürüttüğü Pergamon kazılarına paralel olarak gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında da bölgede Epipaleolitik Devir’e ilişkin katmanlara rastlandı.
Bu katmanlarda taş aletler ve kemikler gün yüzüne çıkarıldı.
Laboratuvarlarda radyokarbon tarihleme metoduyla yapılan incelemeler sonucu taş aletler ve kemiklerin günümüzden 14 bin yıl öncesine ilişkin olduğu tespit edildi.
BATI ANADOLU TARİHİNDE YENİ BİR SAYFA
Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Felix Pirson, kurtarma hafriyatı kapsamında Batı Anadolu’da Epipaleotik Devir’e ilişkin birinci kalıntıların keşfedildiğini söyledi.
Anadolu’nun tarih boyunca kaydedilen gelişmelerde ve yaşanan olaylarda doğuyu ve batıyı kaynaştıran topraklar olduğuna işaret eden Pirson, şöyle konuştu:
“En son Göbeklitepe buluntularının yarattığı heyecan, bu bağlamdaki örneklerin başında gelmektedir. Göbeklitepe’de insanoğlu milattan evvel 10 bin yılda birinci anıtsal mimari ve plastik eserler yaratmış. Erken evrelerine Göbeklitepe’nin de dahil olduğu Cilalı Taş Bölümü nispeten bilinmesine karşın; insanoğlunun yaşamış olduğu daha evvelki Yontma Taş Devranı daha az bilinmektedir. Bugüne kadar Güney ve Güneydoğu Anadolu’da Yontma Taş Dönemi’nden birkaç buluntu yeri tespit edilmiş ve hala kazılmaktadır. Fakat Batı Anadolu’da, yani Ege kıyıları ve Avrupa’ya geçiş bölgesinde Paleolitik Çağ’ın birtakım periyotlarına ilişkin yüzey buluntuları bilinse de bugüne kadar Paleolitik Devir yahut Neolitik Devir’e geçiş evrelerine ilişkin arkeolojik bir dolgu içinde rastgele bir buluntu yeri tespit edilememişti.” dedi.
Alman Arkeoloji Enstitüsünün yürüttüğü Pergamon kazılarına paralel olarak gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında, Dikili ve Bergama ortasında keşfedilen bir mağarada Geç Yontma Taş Bölümü’nden 14 bin yıllık katmanlara rastlanmasının büyük bir sürpriz olduğunu kaydeden Pirson, “Profillerin temizlenmesiyle ortaya çıkan katmanlarda taş aletler ve kemikler ele geçirilmiştir. Taş aletlerin uzmanlar tarafından incelenmesi ve kemik buluntuların laboratuvarlarda radyokarbon prosedürüyle tarihlendirilmesiyle günümüzden 14 bin yıl öncesine ilişkin oldukları anlaşılmıştır.” sözlerini kullandı.
Mağaranın Epipaleolitik Devir’de daima bir yerleşimden fazla kısa müddetli bir yerleşim alanı ya da Epi-paleolitik avcı-toplayıcı kümeleri tarafından dönemlik olarak ziyaret edilen bir kamp yeri olarak kullanıldığına işaret eden Pirson, şu bilgileri verdi:
KYBELE KÜLT MERKEZİ OLARAK KULLANILMIŞ
Pirson, mağaranın milattan evvel 6. yüzyıldan Roma Devri’ne kadar ana tanrıça Kybele’ye adanmış bir kült merkezi olarak kullanıldığını, mağarada ele geçirilen en geç buluntuların da Bizans ve Osmanlı periyotlarına ilişkin olduğu bilgisini verdi.
Bergama Müzesi Müdürü Nilgün Ustura başkanlığındaki hafriyatlarda ele geçirilen buluntuların incelenmesi, Alman Araştırma Kurumu (DFG) tarafından finanse edilen Pergamon mikrocoğrafyasının Hellenistik ve Roma Devirleri ortasındaki dönüşümü başlıklı uzun soluklu bir proje kapsamında yürütülüyor.
Kurtarma hafriyatı ve buluntuların değerlendirilmesinde Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Ankara Üniversitesinin yanı sıra Manisa Celal Bayar Üniversitesi ve Sinop Üniversitesi, ayrıyeten Berlin Frei Üniversitesi ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinden uzmanlar katılıyor.
Cumhuriyet
