Personel çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi alan 2.2 milyon emekçinin büyük kısmı, işten çıkarılma tehlikesi ile karşı karşıya. Sendikalar personel çıkarma yasağının pandemi mühletince şartsız devam etmesi gerektiğini savunurken işe iade davaları da tekrar personelin dehşetli düşü oldu. Davaların uzun sürmesi büyük mağduriyetler yaratırken emekçi temsilcileri yasanın tekrar gözden geçirilmesini istiyor.

Plaza Aksiyon Platformu Sözcüsü Aksiyon Akçay, işe iade davalarının 2017 öncesinde iki ay içinde sonuçlanmasının maddeyle belirlendiğini hatırlatıyor.

YIĞILMA OLACAK

2017’de yapılan bir değişikliğin ise karmaşaya yol açtığını belirten Akçay, yaşananları şöyle özetliyor:

“İki ayla sınırlayan yasa yürürlükteyken bile dava müddeti itirazlarla birlikte dört ay üzere bir vakit alıyordu. Bu yüzden personelin çalışmadığı günler için alacağı tazminatı dört aylık maaş ve başka alacakları olacaktı. Lakin ilgili maddede 2017 yılında yapılan değişikle ‘İki ayda sona ermelidir’ tabiri ‘ivedilikle’ halinde değiştirildi. Bu da çalışanın mağduriyetini artıran çok daha uzayan davalar manasına geldi.”

Bu değişikliğin tazminat hesaplamalarını da karıştırdığını anlatan Akçay, “Eskiden dava mühleti de çalışanın tazminatına ekleniyordu. Şu anda döviz ve enflasyon karşısında eriyen ve geç gelen tazminatlar iş garantisini zalimce eziyor” dedi.

2018 yılında yapılan bir değişiklikle işe iade davalarında arabuluculuk uygulamasına geçildiğini de hatırlatan Akçay, bu hususta yaşanan kasvetleri da şöyle anlattı:

“Arabuluculuk basamağı hak aramayı zorlaştırıyor. Patron çoğunlukla bu süreci emekçiyi oyalamak ve emekçiyi hak ettiğinden çok azına razı etmek için kullanıyor. Sistem çalışana işe dönmek istiyorsa 2-3 yıl aç kalmayı, işe geri çağrıldığında da ses çıkarmadan boyun eğmeyi mecburî kılan bir yapıya sahip. İşten çıkarma yasağının bitmesi ile birlikte bu stil davalarda bir yığılma yaşanacağı çok açık.”

ARABULUCULUK KALKSIN

Mayıs ayı prestijiyle 2.2 milyon personelin kısa çalışma ve nakdi fiyat desteğiden yararlandığını hatırlatan Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ise işten çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte bu personellerin önemli bir kısmının işten çıkarılma riskiyle yüz yüze olduğunu belirtti.

Bu istikametteki dataların eylül yahut ekim aylarında göstergelere yansıyacağını ve işe iade davalarında artış olacağını belirten Çerkezoğlu, şunları söylüyor:

“Bu davalarda arabuluculuk uygulamasının dava kuralı olması kabul edilemez. Bu koşul, personelin adalete erişimi engelleyici niteliktedir. Arabuluculuk uygulaması çalışanların alacaklarının değerli bir kısmına patron tarafından el konulması biçiminde işliyor. Adaletten umudunu kesen ve nakde muhtaçlık duyan emekçiler arabuluculuk kademesinde alacaklarının değerli bir kısmından vazgeçiyor.”

İstek Çerkezoğlu, işten çıkarma yasağının pandemi sürecinde bütün istisnaları kaldırılarak devam etmesi ve fiyatsız müsaade uygulamasına son verilmesi taleplerini bir defa daha tekrarlıyor.

TABAN FİYAT TAKVİYESİ SÜRECEK

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, minimum fiyatla çalışan emekçilere 75 lira dayanak sağlanması kararını da içeren torba kanun teklifinin, TBMM Genel Kurulu’ndan geçerek kabul edildiğini açıkladı.

Açıklamada, bu kapsamda,

işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumak ve artırmak hedefiyle 2016’dan 2020 yılı

sonuna kadar sağlanan taban fiyat takviyesinin 2021’de de

süreceği vurgulandı. Günlük 2.50 lira, aylık ise 75 lira olan taban fiyat takviyesinin finansmanı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.

Uygulamayla 1.4 milyon işletmeye 6.2 milyar lira takviye sağlanacak. Dayanaktan 9.3 milyon sigortalının faydalanacağı öngörülüyor.

Cumhuriyet