İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), nisan ayında üyelerinin iştirakiyle yaptığı “Türkiye’de İnşaat Mühendisleri Gerçeği: İş, İstihdam ve İşsizlik” başlıklı araştırmasını yayınlandı.
Araştırma sonuçlarına nazaran, her 10 inşaat mühendisinden 3’ü işsiz. İşsizlik oranı, bayan ve genç inşaat mühendislerinde daha da yükseliyor. Her 10 bayan inşaat mühendisinden 5’i işsiz. Bu işsizlik beraberinde hak kayıplarını da getiriyor. İnşaat mühendislerinin yüzde 30’a yakını devletin belirlediği resmi minimum fiyat olan 2 bin 825 liranın altında fiyat alıyor. Bu da onların kayıt dışı çalıştırıldıkları sonucunu doğuruyor.
‘İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN YÜZDE 75’İ YOKSULLUK HUDUDUNUN ALTINDA ÇALIŞIYOR’
İMO İdare Heyeti Lideri Taner Yüzgeç, kayıtlı çalışanların durumunun da çok iyi olmadığını belirterek, “Yüzde 20’lik bir kısmı da 2 bin 825 lira ile 4 bin 200 lira ortasında değişiyor. 4 bin 200 lira da TMMOB’un belirlediği bir mühendisin alması gereken net minimum fiyat. Bunun manalı şu yaklaşık yüzde 50’si TMMOB’un belirlediği sayıların altında çalışıyor. Yaklaşık yüzde 24,7’i ise 4 bin 200 ile 7 bin 500 lira ortasında çalışıyor ki bu da Türk-İş’in 4 kişilik bir aile için belirlediği yoksulluk sonu 8 bin 912 liradır. Buradan şu sonuca ulaşıyoruz, inşaat mühendislerinin yüzde 75’i yoksulluk hududun altında çalışıyor. Bu da daldaki ve mühendislik alanındaki krizi gösteriyor” dedi.
‘SEKTÖRDE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİNE MUHTAÇLIK GÖSTERMELİK NİTELİKTE’
Yüzgeç, fiyatların düşmesini ise şöyle açıkladı: “İşsizliğin en temel sebebi krizden fazla genel olarak inşaat kesiminde mühendislik hizmetlerine duyulan gereksinimin göstermelik nitelikte kalmış olması. Bu yapısal bir sorun. Yapısal sorunun krize dönüşmüş olan inşaat dalında büyük işsizlik oranlarına ve işsiz kitlelere sebebiyet vermesi kaçınılmaz oluyor.
Mühendislik hizmetlerinde kıymetli açıklar var. Hizmet açığı varken inşaat mühendisleri ortasında çok önemli işsizliğin olması sektörel ve yapısal bozukluğun göstergelerinden birisi. Bugünkü mevzuatta bir şantiye şefi 5 başka şantiyede vazife yapabilir konumda. Halbuki şantiye şefi tam vakitli olarak bir şantiyede olmalı. 5 farklı şantiyede olmak eşyanın tabiatına karşıt. Birebir durum yapı kontrol sistemi için de geçerli, hizmetler kağıt üzerinde kaldı. Hizmetler yalnızca imza boyutunda. İmza boyutunda kalmış hizmet yapı güvenliği açısından risk oluştururken, öteki yandan da gerçek istihdamı sağlayamamakta. Kamu yatırımlarında azalma var. Kamu yatırımların özel kesime devrediliyor olması kalkınma ve altyapı faaliyetlerini sekteye uğratırken, öbür yandan da olağan ki verilmesi gereken mühendislik hizmetlerine imkan sağlayamıyor ve işsizliğe sebep oluyor.”
‘KADIN EMEĞİ DAHA UCUZ GÖRÜLÜYOR’
Yüzgeç bayanlarda yüzde 50’e varan işsizliğin nedenlerinin başında cinsiyet eşitsizliğinin geldiğini kaydederek, “Kadın emeği daha ucuz ve kolay göz gerisi edilebilir nitelikte görülüyor. İnşaat mühendisliği, alan olarak bayanların tercih etmediği bir meslek kısmıydı. Yüzde 12 civarında bayan inşaat mühendisi var şu anda. Şantiyenin erkek yoğunluklu olması, münasebetiyle da illa idare sürecinde de erkek olması üzere bir kanaat etkin” dedi. Yüzgeç, bayanların çoklukla proje, danışmanlık ofislerinde istihdam edildiğini belirtti.
PANDEMİDE YÜZDE 19,6’SI İŞTEN ÇIKARILDI
Araştırmaya nazaran özel bölümde çalışan mühendislerin, yüzde 37’si pandemide hak kaybı yaşadı, bunlardan yüzde 33,2’si fiyatsız müsaadeye çıkarıldı, yüzde 26,6’sı fiyatlarda düşüş yaşadı ve yüzde 19,6’sı ise işten çıkarıldı. Yüzgeç, bu istatistiklerle ilgili şunları söyledi: “2020 yılında inşaat dalının 2019’a oranla daha geliştiğini hatırlatarak, “2020 yılında 111 milyon metrekarelik bir alana yapı ruhsatı verilirken, 2019 yılında 75 milyondaydı. İnşaatlarda çalışan sayısı 706 binden 720 binlere çıktı. Bu zıddından bir gösterge fakat 2019 yılında iş cinayetlerinde 330 kişi, 2020 yılında ise 365. Pandemi devrinde mühendislerin istihdamında ve haklarında değerli oranda gerileme var. Halbuki dal toparlanma sürecinde. İş cinayetlerindeki artış yükselmiş durumda. Görülüyor ki pandemi süreci kimi kesitler tarafından fırsata çevrilmiş. Mühendislik hizmetleri maliyet ögesi olarak görülüp, elimine edilmeye çalışmış.”
Araştırmada ayrıyeten özel bölümde fiyatlı çalışan her 10 mühendisten ikisinin ek iş yapmak zorunda kaldığı ve mühendislerin yüzde 65,4’ü yurt dışına gitmek istediği, bu oranın 35 yaş altı mühendislerde yüzde 82,3’e çıktığı söz edildi. (ANKA)
RAPORUN TAMAMI: https://s.gazeteduvar.com.tr/storage/files/documents/2021/05/10/af93d2247d785fc-ek-JN9d.pdf
Gazete Duvar
