Elektriğe, doğalgaza, akaryakıta artırım üstüne artırım yapan iktidar, işçinin eline geçen fiyattaki kaybı itiraf etti. Kamudaki emekçi ve memur fiyatları bir evvelki yıla nazaran eridi. İktidar, personel fiyatlarındaki kayba münasebet olarak taşerondan takıma geçen emekçilerin fiyatlarının düşük olmasını gösterdi.
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nın istihdam ve çalışma ömrüne ait kısmında, net ele geçen fiyatlardaki gelişmelere de yer verildi. Hesaplamalarda tüketici fiyat endeksi (TÜFE) dikkate alındı. Buna nazaran, kamu emekçisinin fiyatında bir evvelki yıla nazaran gerçek yüzde değişim eksi 14.2 oldu. 2020’de de 2019’a nazaran değişim eksi 2.3 olmuştu. Memur maaşlarındaki bir evvelki yıla nazaran gerçek yüzde değişim de bu yıl için eksi 1.6. Geçen yıl oran eksi 0.4’tü. Programda kamu emekçilerinin fiyatlarındaki kayba “taşeron işçiler” münasebet gösterildi. İktidar böylelikle taşerondan takıma geçirilen personellerin fiyatlarının yıllarca ne kadar düşük tutulduğunu da kabul etmiş oldu. Programda şöyle denildi: “696 sayılı KHK gereği alt patron çalışanlarının daima işçiliğe geçirilerek toplu iş kontratından yararlandırılmasıyla 2021 yılı çerçeve mutabakatı protokolündeki Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Dalı Kamu Patronları Sendikası’na üye kuruluşlardaki emekçi sayısı yaklaşık üç kat artmıştır. Alt patron çalışanlarının fiyatlarının daha düşük olması, ortalama fiyatları aşağı çekmiş, 2021 yılında geçmiş yıllara oranla yüksek gerçek gelir kaybı görünmesine neden olmuştur.”
Kamuda taşerondan takıma geçirilen personellerin fiyatları uzun müddet taban fiyat düzeyinde kalmıştı. Bu yıl imzalanan çerçeve prokolde ise en düşük fiyatlar brüt 4 bin 100 TL’ye çekilmişti.
PATRONA DAYANAK
Paylaşılan tabloya nazaran minimum fiyatta ise bir evvelki yıla nazaran gerçek yüzde değişim 3.7 oldu. 2021’de net 2 bin 825 TL olarak belirlenen ortalama aylık net minimum fiyatın bir evvelki yılın minimum fiyatı olan 2 bin 324 TL’ye nazaran nominal olarak yüzde 21.5 arttığına işaret edilen programda patronlara ne kadar dayanak verildiği de açıklandı.
2020’de dal ayrımı yapılmaksızın patronlara, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek aylık 75 TL taban fiyat takviyesi verilmiş, 2021 yılında da birebir uygulamaya devam edilmişti. Bu kapsamda 2021 yılı birinci yedi ayı için 2.8 milyar TL ödeme yapıldı.
YÜZ BİNLERCE KONTRATLI
Bu ortada programda kamudaki kontratlı işçi sayısına da yer verildi. İktidar memur toplusözleşmesinde kontratlı işçi için gelecek yıl çalışma yapılacağını bildirmiş fakat “kadro” sözünü kullanmamıştı. AKP’nin istihdam siyaseti nedeniyle kamudaki kontratlı işçi sayısı süratle artıyor. Kamuda istihdam edilen 4 milyon 834 bin 208 işçinin 2 milyon 960 bin 924’ü takımlı. Kamuda 529 bin 37 kontratlı işçi var. Personel statüsündekilerin sayısı da 1 milyon 237 bin 220.
Cumhuriyet
