Ali Kayalar
Matias Delgado’ya Beşiktaş’ta oynuyorken Beşiktaş Mecmuası için hayattaki birinci idolünü sorduğumuzda “Babam doğal ki. Her çocuk üzere…” demişti. Her çocuğun idolü babası mıdır bilmiyorum. Fakat Delgado, bunu koluna yaptırdığı dövmeyle de söylüyor aslında. (Kollara yapılan dövmelere geleceğiz…)
En beğendiği futbolcuyu sorduğumuzda ise şaşırmıştı. Zira Arjantinliler’in pek birden fazla bu sorunun cevabı üç sözcükten oluşur: Diego Armando Maradona!.. Delgado, “O, Arjantinli herkesin çok sevdiği biridir, herkesin idolüdür. Lakin biz futbolcular için çok daha önemli” diyor.
Futbolcular bizden farklı olarak onda ne görüyor?
Delgado, “Onun yaptıklarını taklit edemeyiz zira bu imkansız. Lakin alana nasıl çıktığını ve futbolu nasıl yaşadığını gördükçe onu örnek almaya çalışıyoruz. Onunla ilgili çok yeni bir şey söyleyemem. Zira attığı her adım, her yaptığı takip ediliyor” demişti.
Onunla ilgili birçok yeni şey söylenecek artık. “Artık rastgele biri dünyanın yaşayan en iyi futbolcusu olabilir. Zira Maradona gitti” üzere…
Of, ne kadar da sıkıntı, Maradona gitti demek… Zira o zati daima sarfiyat lakin daima de geri gelirdi. Meksikalı Dorados oyuncularının hocalarının dönüşünü nasıl heyecanla beklediğini Netflix’te daha yeni izledik. Ancak müsaadenizle futbolcu Maradona’da kalıp eskiye bakalım…
‘ÇOCUK DEĞİL CÜCE’
5 Aralık 1970 tarihinde, futbol tarihini derinden etkileyecek bir şey oldu… Sonunda baba Diego, oğlu Diego’nun ekip seçmelerine katılmasına müsaade vermişti. Kestirim edersiniz ki o birkaç gün Maradona’ya, kıvırcık saçlarından dolayı yakında alacağı lakabıyla “Pelusa”ya yıl üzere geldi. Villa Fiorito’dan bir küme çocuk “yeşil otobüs” denen 28 numaralı otobüse binerek Pompeya’ya vardı; sonra da 44 numaraya binerek Argentinos’nun “Las Malvinas” isimli merkezine ulaştı. Bu elemeye katılanlardan Diego, Goyo and Montanita ömür uzunluğu arkadaş kalacaktı. Şayet mükemmel bir oyun sonucu gruba alındıklarını düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. O kadar yağmur yağıyordu ki eleme iptal edildi. Halbuki bu çocukların elemeye gelmesi hiç de kolay olmamıştı. Antrenörler varoştan gelen bu çocuklarla tüm gün gezmekten çok da keyif almıyordu. Zati otobüs için bilet parası da anca denkleştirilmişti. Çocukların yüzünden düşen bin modüldü. Onun yeteneklerini keşfedecek olan antrenör Francis Cornejo “Herkes don Yayo’nun minibüsüne” diye bağırınca bir umut ışığı belirdi. Yardımcı antrenör Yayo’nun harap minibüsü Saavedra’s Park isimli bir diğer alana vardı. Çabucak iki kadro yapıldı. Diego ve Goyo birebir gruptaydı. İkinci yarı girdiler. Bir arada oynamaya çok alışık oldukları belirliydi. O gün kaç gol attıklarını ikisi de hatırlamıyor.
Francis Cornejo’nun Maradona ile ilgili birinci yansısı, “Bu çocuk değil, cüce” demek oldu. Malum, çocuk fizikî olarak pek de gelişmiş değildi. Antrenör Cornejo, “10 yaşında olduğuna emin misin?” diye sordu. O denli ya, bu çocuğun nüfus cüzdanı dahi yoktu. Yalnızca, yaşla ölçülemeyecek bir top maharetine ve oyun görüşüne sahipti. Parlak kelamları bir kenara bırakalım: Argentinos Juniors’ın minikler kadrosu Los Cebollitas, 136 maçta yenilmeyerek bir efsane olacaktı. Delgado’nun iki idolü, Maradona ve babası Eduardo Delgado işte bu yıllarda tıpkı kadroda oynuyordu.
’11 YAŞINDA EVRAKTA SAHTECİLİK’
Baba Diego’ya ve anne Tota’ya inanç telkin etmek, nüfus kağıdını temin etmekten biraz daha güç oldu. O devirde Brezilyalılar, yaşı büyük çocukları küçüklere karşı oynattıkları için berbat bir üne sahipti. Cornejo, elbette aykırısını yapıyordu. Mesela Racing’e karşı oynadıkları 14 yaş maçı 0-0 giderken eşitliği sonradan oyuna giren 11 yaşındaki Diego bozmuştu, iki olağanüstü golle… Muhakkak ki Cornejo, “cücesi” sayesinde çok eğleniyordu. İşte yetenek avcısı Cornejo ile ismi artık futbol etraflarında duyulmaya başlayan Maradona’nın “eğlenceli” olduğu kadar “yasadışı” bir anısı:
Candela’daki idman alanında Boca’nın genç kadrosu ile bir maç oynanacaktı… Arjantin Futbol Federasyonu’nun kurallarına nazaran Maradona bu maçta oynayamayacaktı, zira yaşı tutmuyordu… Lakin Cornejo ve oyuncuları kimi maçlardan evvel Maradona’nın “Montanya” isimli bir çocuğun imzasını taklit ederek maç takımına dahil edilmesi konusunda anlaşmışlardı. Bu mutabakat çerçevesinde Maradona, Boca maçı öncesinde “Montanya” diye imzasını attı ve bu imza hakem tarafından kabul edildi. Ancak bir aksilik olmaması için de Maradona, birinci yarı boyunca yedek kulübesinde oturtuluyordu.
Maç 3-0’lık skorla hezimete gerçek giderken “Montanya” tekrar oyuna girdi. Maradona hat-trick yapınca üçüncü gole sevinen oyuncular, “Montanya” öyküsünü unutup ağızlarından “Diego” ismini kaçırdılar. Maçın sonunda rakip teknik yönetici Cornejo’nun yanına geldi ve “Eğer bu Montanya’ysa, ben de Çinliyim, oyuna Diego Maradona’yı aldınız” dedi. Cornejo renk vermeyip sessiz kalmayı tercih ederken rakip antrenör gülümsedi ve kelamlarına şöyle devam etti: “Merak etme, bu seferlik ses çıkarmayacağım. Oğlan hakikaten süperdi. Onun üzere futbol oynayan birini izledikten sonra ses çıkarmak mümkün mü?”
Hasılı, daha A gruba geçmeden Arjantin spor dünyası, eşsiz bir yıldızın yetişmekte olduğundan haberdardı. Profesyonel Maradonaseverler kıssanın geri kalanına aşinadır: 16 yaşında Argentinos Juniors’da A kadro, 21 yaşında Boca Juniors’a milyon dolarlık transfer, lig şampiyonluğu, çabucak sonraki yıl ulusal ekiple Dünya Kupası heyecanı, ağlaya ağlaya terk edilen Brezilya maçı, ardından Barcelona transferi, Real Madrid’e karşı Copa del Rey, Bilbao’ya karşı İspanya Kupası, kırılan bacak, iyileşen bacak, Napoli, dört dönemde iki şampiyonluk, iki ikincilik, gol krallığı, UEFA Kupası, o dev 86 Meksika Şampiyonluğu, 1990’da Dünya Kupası finali, zaferlerin yanı sıra yıkımlar, Sevilla, doping testinde kokain bulgusu, Arjantin’e dönüş bileti, Newell’s Old Boys, tekrar Boca, doping yüzünden yarım kalan 1994 Dünya Kupası, 345 unutulmaz gol…
Maradona’nın saha dışındaki hayatı, kendisinin istemeyeceği kadar çok incelendi. Birçok vakit magazin yüklü olan bu “araştırma”, yıllar sonra da devam edecek. Onun hayat kıssası değişmiyor; lakin vakit dünyanın gelmiş geçmiş en büyük oyuncusuna bakışımızı değiştiriyor. Yakıştırılan tüm “tu kaka” sıfatlar, onun üzerinden parlak fakat kalitesiz bir forma üzere kayıp gidiyor. Hafızada ise yalnızca futbolun Maradonası kalıyor.
FORMA BU TÜRLÜ SATILIR
Pekala bu futbolun Maradonası nedir ve ne işimize fayda?
Moby Dick üzere bir şey, futbolun Maradonası. Gücünü, büyüklüğünü tanım edilemezliğinden alıyor. İsteyen taklit etmeye çalışsın, Maradona’nın sonlarını bulamazsınız…
Tarife değil, lakin anlamaya çalışabiliriz. Arjantinli futbolcuların değil, halkın ona nasıl baktığını Arjantin’in komşusu ve futboldaki en yakın rakibi Uruguay’ın büyük müellifi Eudardo Galeano tanım etmişti.
Arjantinliler ne vakit hayatta makûs giden bir şeyleri protesto etmek için sokağa çıksalar o 10 numaralı formayı giyiyor. 2001 Dünya krizinde de o denli yapmışlardı. Maradona ise bunun karşılığını kendisini yaratan Buenos Aires’in fakirleri için formasına son bir imza atıp satışa koydu. Daha bu yılın mayıs ayında…
Yeniden Galeano, “Gölgede ve Güneşte Futbol” yapıtında, takriben şöyle diyor:
“Günümüzün yenilgiden iğrenen ve tüm keyifleri yasaklayan duygusuz futbolunda Maradona fantezinin hâlâ işe yarayabileceğini kanıtlayan birkaç bireyden biriydi.”
Maradona’nın “ne olduğunu” sağ kolundaki Che, sol bacağındaki Fidel Castro dövmesinden, Fidel ile, George Best ile birebir gün ölmesinden, Napoli’deki Maradona Kilisesi’nden ve bilumum uhrevi anekdottan çok daha derin bir yerden anlatmış Galeano. Zira Maradona, çocukluk hayali değil, çocukça hayal kurma yeteneğiydi. İlham vermeye de devam edecek.
Gazete Duvar
