Bir gün evvel bindiğim taksinin sürücüsüne, “Bu yıl Diyarbakır Newroz’u nasıl geçer? Kalabalık olur mu yeniden?” diye sormuştum. “Kêfsiz (keyifsiz) geçer” diye karşılık vermişti.

Newroz’un neden kêfsiz geçeceğine dair açıklaması da vardı elbette: “Partimizi kapatacaklar, vekilimiz Meclis odasında adalet nöbeti tutuyor, nasıl kêfli olalım?”

Bir de korona virüsü belası vardı. “İnsanlar gelir lakin her zamanki üzere kalabalık olmaz herhalde. Evvelce dışarıdan da gelen çok oluyordu” dedi taksi sürücüsü.

Yanlışsız söylüyordu, evvelki Newroz’larda günler evvelce otellerde boş yer kalmazdı. Neredeyse her meskende bir iki Newroz konuğu olurdu. Tarihi Sur ilçesi dışarıdan gelenlerin istilasına uğrardı adeta. Bu yıl o denli bir şey olmadı.

Bu yıl protokol de çok zayıftı. Protokolde yer almak için yarışanlar, kim bilir tahminen kêfsiz oldukları için tahminen de korona virüsü nedeniyle kendilerine ayrılan sandalyeleri boş bıraktılar.

Basın için de birebir şeyi söylemek mümkün. Basın için ayrılan yer hiçbir Newroz’da iyi olmadı ve dışarıdan gelen gazetecilerle burada çalışmak imkansız olurdu. Bu yıl dışarıdan gelen çok az sayıda muhabir vardı. Basına ayrılan yer yeniden iyi değildi lakin bu sefer yer kapma yarışı yaşanmadı.

Bu yıl Diyarbakır’da Newroz biz bize kutlandı.

ALAN LEBALEP DOLUYDU

Üstten, gazeteciler için ayrılan yerden bakınca kutlama için ayrılan alanın lebalep dolduğunu görmek mümkün oluyordu.

Meğer hiç kolay olmamıştı alana girmek. Günler evvelce billboardlara astığı afişlerle “Nevruz”u kutlayan kayyım, Newroz kutlamalarına katılacakları uzun mühlet duraklarda bekletti. Otobüslerin geleceğinden umudu kesenler yürüyerek alana gelmek zorunda kaldı. Alana girmek de o denli kolay olmadı elbette. Binlerce polis devasa alanın etrafını kuşatmıştı. Alana girmek için belirlenen noktalarda üst aramasının yanı sıra HES kodu istendi. Bu türlü olunca alana girmek için kilometrelerce yol yürümek ve arama noktalarında kuyrukta beklemek zorunda kalınmıştı.

Keyifler yoktu, alana girmek kolay değildi, korona virüsü tehlikesi vardı lakin Diyarbakırlılar üşenmemiş alanı doldurmuştu. Kalabalığı üstten görebilen gazeteciler de olumsuz şartlara karşın alanın dolmuş olmasından ötürü şaşkındılar.

HALAY DA ÇEKİLDİ, SLOGAN DA ATILDI

Kürt kıyafetleriyle Newroz’a katılan bayanlar ve çocuklar, her yıl olduğu üzere bir renk cümbüşü yarattılar alanda.

Bayanlar halaylarıyla, zılgıtlarıyla, sloganlarıyla ve bir gün evvelden hazırladıkları yemekleriyle alandaydı. Bayanların öncelikli gündemleri İstanbul Sözleşmesi’ydi elbette. Döviz taşıyan bayanları meydanda gören erkekler de “Jin, Jiyan, Azadî” formunda sloganlar attı.

Doğrusu Türkiye’nin siyasi gündemini düşününce bu yıl halay çekilmez, çekilse de keyifle çekilmez diye düşünüyordum. Lakin hiç o denli olmadı. Beşerler sanatkarlara eşlik ettiler, Lazca müziklerde bile halay çektiler. Sahnede sanatçı yoksa alanda yerlerini almış davul zurnacılar devreye girdi ve halay hiç bitmedi.

“Govend berxwedan e, berxwedan jiyan e” (Halay direniştir, direnmek yaşamdır) kelamı, Diyarbakır Newroz alanında hayat buldu.

‘HALKI SUR’DA, SURUÇ’TA KORUSAYDINIZ’

Gazetecilere ayrılan yerden ayrılıp alana girmek için birkaç kilometre yol yürümek zorunda kaldım. Bu ortada Newroz’a çoluk çocuk gelmişken hoş havada piknik yapanlarla da karşılaştım, bilhassa yaşlı insanların güç bela yürüyüşüne de tanıklık ettim.

Mangal yapan gençler yemek yedikten sonra konsere katılacaklarını söylediler fakat yaşlılar onlar kadar sabırlı değildi. Otların yeşerdiği boş yerde ağır aksak da olsa alana girebilmek için denetim noktasına gerçek ilerliyorlardı.

Alana giriş noktalarında çok sayıda satıcı vardı. Dönerciler, ciğerciler, simitçiler, oyuncak, şekerleme, su satıcıları ve öbürleri, giriş kapısının önünü bir panayır alanına çevirmişlerdi.

Dönercinin bir dükkanı vardı ve Newroz için girişe yakın bir yerde kurmuştu tezgahı. Dediğine nazaran salgın nedeniyle işleri iyi gitmiyordu dükkanda. 30 kiloluk tavuk dönerle açmıştı tezgahı. “Bir saatte 10 kilo kadar sattım, kutlama bitinceye kadar hepsini satarım” dedi.

Diyarbakır çöreği ve simit satan delikanlının da simit fırını varmış. Alana satıcı alınmadığı için şikayetçiydi: “Halkı koruyacaksan Sur’da, Suruç’ta korusaydın. Simit satan çocuktan ne istiyorsun?”

KÜRTÇE İÇİN İMZA KAMPANYASI

Kürtçenin eğitim lisanı olarak kabul edilmesi için bir müddettir devam eden kampanya çalışması Newroz alanına da taşınmıştı. Alana giriş noktalarında kurulan stantlarda imza toplanıyordu.

Stantlar kalabalıktı doğrusu. Stant görevlilerinden biri, “100 bine yakın imza topladık” dedi. 100 bin kötü bir sayı değildi. Okuma yazması olmadığını söyleyerek yardım isteyen adama yardımcı oldum. Çiftçiymiş adam. İmzasını atarken, “Çocuklarımız kendi lisanlarıyla büyüsün” dedi.

‘MİLLETVEKİLLERİMİZİ MAHPUSA ATIYORLAR’

Newroz kalabalığı için, “Çok iyiydi” dedi adam. Sesinde sevinç yoktu. “Nasıl olsun?” diye sordu ve devam etti: “Milletvekillerimizi alıp mahpusa atıyorlar. Onlar bizim irademizdir. Barış istemiyorlar. Bize her gün hakaret ediyorlar. Nasıl sevinçli olalım? Newroz’a geldik lakin yüreğimiz buruk.”

Yaşlı karı koca alandan çıkmıştı. Konutlarına hakikat muhtemelen uzun bir yürüyüş yapacaklardı ağır adımlarla. Adamın üstünde açık mavi, şık bir grup elbise vardı. Bayan ise Kürt kıyafetlerinden giymişti. Yaşından, bu elbiselerden her gün giydiğini varsayım etmek güç değildi. Lakin bugün Newroz’du ve o da en şık elbisesini giymişti.

GERGERLİOĞLU’NUN MECLİS’TEKİ SLOGANI

Diyarbakır Newroz’u nasıl kutladı bu yıl? Bu soruyu sanırım herkes evvel kendisine sonra yanındakine sordu. Ne korona virüsü ne de siyaset meydanındaki karamsarlık Diyarbakırlıların Newroz alanına gelmesine pürüz olamadı. Diyarbakırlılar taleplerini bir defa daha Newroz alanına gelerek göstermiş oldu. Kim dikkate alır diye düşünmeden iletilerini verdiler. Vekilliği düşürüldüğünde Meclis’te yaptığı konuşmayı “Berxwedan jiyan e” (Direnmek yaşamdır) diye bitirmişti Gergerlioğlu. Bu slogan bu sayede tekrar tanınan oldu ve devrin ruhuna da uygun olarak, alanda en çok atılan sloganlardan biri oldu.

Hülasa umut vardı, direniş vardı, bildiri vardı Diyarbakır Newroz alanında. Ancak Diyarbakırlıların yüreğinde muhakkak bilinmeyen de olsa bir burukluk da vardı. Çok sayıda Diyarbakır Newroz’una katıldım ve bu yıl kutlanan Newroz’a damgasını vuran bu muhakkak meçhul burukluk oldu.

Gazete Duvar