Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ortasında 9 Nisan’daki telefon görüşmesinin akabinde medyada “Montrö’yü koruyun” başlığının öne çıktığını, bunun da ‘resmî açıklama yapılmadan hususa dokunmaya cüret edenler’ tarafından yapıldığını belirten Murat Uzman, “Bunun bir nedeni tahminen de işin ucunun Kanal İstanbul’a dokunmasıydı. Bir öteki nedeni de Çin aşısının artık salgınla çabaya yetmediği ve Rusya’dan aşı beklendiği gerçeğine” diye yazdı.
Yetkinreport.com’da yayınlanan “Rus aşısından Montrö’ye Erdoğan-Putin görüşmesi şifreleri” başlıklı yazısında Murat Yetkin’in değerlendirmelerinden bir kısım şöyle:
Kremlin’in açıklamasına nazaran, Erdoğan-Putin görüşmesinde şu bahisler ele alınmış, Kremlin sıralamasına nazaran yazıyorum:
• Koronavirüs Covid-19 salgınına karşı Sputnik-V aşısı temini ve Türkiye’de ortak üretimi.
• Erdoğan turistlerin salgından korunması için alınan tedbirleri anlatmış, önderler “Rus turistlerin sıhhatini korumak için “yetkililerin yakın temasta kalmasında” anlaşmış.
• Libya’da ateşkesin devamından mutlu olduklarını ve yeni hükümeti desteklemeye devam edilmesi gereğini konuşmuşlar.
• İdlib civarındaki “terörist faaliyetlerin” önlenmesi için mutabakatlara uyulması başta olmak üzere Suriye’deki durumu konuşmuşlar.
• “Erdoğan’ın talebi üzerine” Putin, Ukrayna’ya bakışını anlatmış, Ukrayna hükümetini kışkırtıcılıkla suçlamış ve (NATO’nun mutlu olmadığı) 2015 Minsk planı dışında tahlil bulunmadığından kelam etmiş.
• Erdoğan, Azerbaycan-Ermenistan sorunu çerçevesinde Dağlık Karabağ’da Rusya’nın oynadığı rolü övmüş, Putin’de İlham Aliyev ve Nikol Paşinyan ile yaptığı son görüşmeler konusunda bilgi vermiş. İki önder Güney Kafkasya’da altyapının (inşaatçıları şad edecek konu) geliştirilmesini konuşmuşlar.
• Putin, Türkiye’nin inşa etmek istediği Kanal İstanbul konusuna değinerek 1936 Montrö Kontratının korunması gerektiğini ve mevcut Boğazlar Rejiminin bölgesel istikrar ve güvenliğin korunması bakımından ehemmiyetini vurgulamış.
ÇIKAN SONUÇLAR
• Çin aşısı salgınla çabaya yetmiyor. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın aşıyla ilgili kontratlara uyulmadığını söylemesi, akla Çin’in Uygur sorunu nedeniyle Sinovac aşısını gereğince göndermediği sorusunu da getiriyor fakat resmi makamlardan karşılık alamıyoruz. Erdoğan Rusya’dan aşı istiyor. Burada “Rus turistlerin sıhhatinin korunması” önceliği dikkat çekiyor. Türk halkıysa salgının en ağır dalgasına maruz kalmış bulunuyor.
• Rusya, Kanal İstanbul’a tek bir açıdan yaklaşıyor: Montrö Mukavelesinin bozulmaması. Ve buna stratejik değer atfediyor. Bunu daha evvel Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksei Erkhov söylemişti, artık Putin söylüyor. Montrö, Erdoğan’ın öne çıkarmayı tercih ettiği üzere yalnızca Boğaz geçişini ilgilendirmiyor, sahildar olmayan ülkelerin Karadeniz’de bulundurabilecekleri gemi büyüklük ve müddetlerini de ilgilendiriyor. Bu nedenle ABD uzun yıllardır Montrö’nün değiştirilmesi gerektiği konusunda Türkiye’ye baskıyla karışık telkinde bulunuyor.
YAZININ TAMAMI
Gazete Duvar
