Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP’nin başvurusu üzerine OHAL kapsamında alınması gereken tedbirleri düzenleyen yasanın Ulusal Güvenlik Şurası (MGK) kısmında iptal kararı verdi. Kararda, “MGK lakin tavsiye kararı alabilir” denildi. Ayrıyeten memuriyetten çıkarılanların toplumsal güvenlik hakları konusunda karar alan, uygulayan yahut süreç yapmayan kamu çalışanını “hukuki” ve “mali” sorumluluktan kurtaran unsur de iptal edildi. Danıştay da hizmet müddetlerinin bir kısmı Emekli Sandığı, bir kısmı SSK ve Bağ-Kur’da geçen sonrasında kamu vazifesinden çıkarılanların “yaş şartını sağlamadıkları” gerekçesiyle geriye dönük borçlandırılması yahut emekli ikramiyelerinden kesinti yapılmasını hukuka alışılmamış buldu.
FETÖ’nün hain darbe teşebbüsünün akabinde OHAL ilan edilmişti. 24 Kasım 2016 tarihinde de darbe teşebbüsü ve terörle çaba çerçevesinde alınması gereken tedbirlere ait tarz ve asılları belirlemek gayesiyle yasa çıkarıldı. 2019 yılında “torba kanun” ile bu yasanın 37. unsuruna fıkra eklendi. Buna nazaran, “Terör örgütlerine yahut Ulusal Güvenlik Kurulu’nca devletin ulusal güvenliğine karşı faliyette bulunduğuna karar verilen” kişi ve kümelerin toplumsal güvenlik haklarına ait müracaatları hakkında kararları yerine getiren kamu vazifelilerinin “hukuki idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmayacağı” belirtildi.
‘MGK TAVSİYE KARARI ALABİLİR’
CHP bu düzenlemenin anayasaya ters olduğu gerekçesiyle iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle AYM’de dava açtı. AYM fıkradaki “Milli Güvenlik Kurulu’nca” ibaresini anayasaya alışılmamış bularak iptal etti. AYM münasebetinde, MGK’nin en önemli misyonlarının devletin ulusal güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili tavsiye kararları almak ve gerekli uyumun sağlanması konusundaki görüşlerini bildirmek olduğuna dikkat çekti. AYM, “Şüphesiz MGK’nin tavsiye niteliğindeki kararlarının yürütme organı tarafından dikkate alınması ve hukuk âleminde hayata geçirilmesi mümkündür” vurgusu da yaptı. AYM, anayasanın MGK başlıklı 118. unsuruna karşıt olduğu gerekçesiyle fıkradaki MGK ibaresini “oybirliğiyle” iptal etti.
AYM, kamu misyonundan çıkarılan bireylerin toplumsal güvenlik haklarına ait müracaatları hakkında karar alan, yerine getiren yahut süreç yapmayan kamu görevlilerini “hukuki” ve “mali” sorumluluktan kurtaran düzenlemede de iptal kararı verdi. Düzenleme ile kamu görevlisinin tüzel ve mali bir sorumluluğunun olmadığı düzenlenerek anayasa ile çelişildiğine işaret eden AYM, “oyçokluğuyla” iptal kararı verdi. Düzenlemenin nitelik prestijiyle “genel af düzenlemesi” olduğuna dikkat çeken AYM, affın ilanı için TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı gerektiğini de vurguladı.
‘UYGULANMIYORSA, MANASI KALMAZ’
Anayasa Mahkemesi (AYM) Lideri Zühtü Arslan, AYM kararlarının bağlıyıcılığına işaret ederek, “Bir mahkemenin verdiği karar uygulanmıyorsa orada yargılama yapmanın da mahkemenin karar vermesinin de bir manası kalmayacaktır. ??????Hukuk devleti bir telaffuzdan ibaret değildir. Mahkeme kararlarının icrası, AYM kararlarının özelde icrası, bir ülkede hukukun üstünlüğünün olduğunun da temel işaretlerinden biridir” dedi.
AB, Avrupa Kurulu ve AYM işbirliğiyle yürütülecek “AYM’nin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Tesirli Halde Uygulamasının Desteklenmesi” projesinin açılışı Ankara’da gerçekleştirildi. Bir otelde düzenlenen açılış aktifliğine Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, AYM Lideri Zühtü Arslan ve öteki yetkililer katıldı.
Açılışta konuşan AYM Lideri Arslan, yargı kararlarının uygulanmasının, adil yargılanma sürecinin tamamlayıcı bir ögesi olduğuna işaret etti. Arslan, AYM’nin anayasaya karşıtlık konusunda verdiği bir karardan sonra bu terslikte ısrar etmenin, anayasanın taammüden ihlali olduğunu söyledi. Adalet Bakanı Gül ise AYM kararlarının bağlayıcılığına işaret ederek, “Hukuk devletinde, ferdi müracaat sonucunda verilen karar, yalnızca o somut uyuşmazlık istikametiyle sonuç doğurmakla kalmaz. Öbür benzeri olaylarda da göz önüne alınmalı” dedi.
Cumhuriyet
