Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın “Her hadise hasta değildir” deyip, her gün açıklanan korona virüsü tablolarına 29 Temmuz’dan beri günlük olay sayılarının değil, yalnızca ‘hasta’ olarak görülen bireylerin yazıldığını söylemesi tartışma yarattı. Bakan ‘asemptomatik pozitif’lerin salgın açısından sayıca kıymetli olmadığını, bu şahısların izole edilmesinin değer taşıdığını söyleyince, “Dünyada olay sayıları nasıl hesaplanıyor?” sorusu gündeme geldi.
Pekala öbür ülkeler korona virüsü hadiselerini nasıl hesaplanıyor? Kamuoyuna açıklanan datalara semptom göstermeyen fakat taşıyıcı olma potansiyeli bulunan şahıslar de ekleniyor mu? İşte birtakım ülkelerden örnekler…
RUSYA’DA ASEMPTOMATİK OLAYLAR ‘SAYILMIYOR’
Rusya’da asemptomatik Covid-19 hastaları 27 Mayıs’tan bu yana günlük olarak açıklanan bilgilere dahil edilmiyor. Rusya Sıhhat Bakanlığı bu tarihte yayınladığı yeni genelgede, ‘asemptomatik olayların yüzde 40’ından fazlasının klinik belirti’ göstermediğini belirterek, “Eğer şikâyet olmamasına karşın virüs tespit edilirse, bu durum taşıyıcı olarak görülmelidir. Bu çeşit hadiseler hastalık ve mevt istatiklerine dahil edilmeyecektir” sözlerini kullandı.
Tıpkı genelgede, “Covid-19’lu bir kişinin bir kaza yahut bilinen başka akut hastalıklardan öldüğü durumlarda, bu hadiseler Covid-19 mevti olarak görülmeyecektir” denildi.
KAZAKİSTAN İKİ FARKLI SAYIM AÇIKLIYOR
Rusya’nın çabucak akabinde Kazakistan Sıhhat Bakanlığı da misal bir karar aldı. Kazakistan Sıhhat Bakanlığı’nın 3 Temmuz’da yayımladığı genelgeyle, asemptomatik hadiseler günlük olarak açıklanan bilgilerde ayrıyeten belirtiyor. Bakanlık, resmi sayı ve asemptomatik hadiseler olmak üzere iki farklı Covid-19 verisi açıklıyor; global sıhhat kurumlarına asemptomatik olayları bildirmiyor.
Kazakistan Sıhhat Bakanlığı’ndan 6 Haziran’da açıklamada da, ‘semptomatik tedaviye gereksinim duyan hastaların sayısını yansıtabilmek için bu türlü bir karar alındığı’ belirtilmiş, bu değişikliğin ‘farklı ülkelerde de görüldüğü üzere uluslalararası pratiklere uygun olduğu’ savunulmuştu.
ÇİN’İN ŞUBAT AYINDAKİ KARARI REAKSIYON ÇEKTİ, ARTIK İKİ BILGI AÇIKLANIYOR
Asemptomatik olayların günlük olay sayılarına yanısıtılıp yansıtılması ile ilgili tartışma, birinci olarak Çin’de başlamıştı. Korona salgının birinci patlak verdiği ülke olan Çin, salgının şimdi tüm dünyaya yayılmadığı 6 Şubat’ta, Wuhan’daki asemptomatik hadiselerin günlük olay sayısına dahil edilmeyeceğini açıklamıştı. Çin Ulusal Sıhhat Komitesi bu tarihte, ‘şüpheli vaka’, ‘klinik olarak teşhis edilmiş vaka’, ‘teyit edilmiş vakalar’ ve ‘pozitif testler’ olarak yeni bir sınıflandırma getirdi ve asemptomatikleri ‘teyit edilmiş’ olarak raporlamayacağını açıkladı.
ÇİN MILLETLERARASI SIRALAMALARDA GERİDE
Pekin idaresinin salgınla çabasının eleştirildiği bir periyotta olayların düşük gösterilmesi teşebbüsü olarak algılanan bu uygulama, sonradan değiştirildi. Çin Ulusal Sıhhat Kurulu artık, günlük datalarında asemptomatik olumluları ayrıyeten açıklıyor. Sözgelimi 1 Ekim 2020 için açıklanan datalarda, son bir günde tespit edilen asemptomatik olayların sayısı 10 olarak verildi. Birebir sayı bir gün evvel 22 olarak açıklanmıştı. Çin’de şu an salgının başından bu yana teyit edilmiş korona virüsü olaylarının sayısı 85 bin 414 olarak görülüyor. Çin, milletlerarası sıralamalarda da bu sayı ile birçok ülkenin gerisinde görünüyor.
İSPANYA HERKESİ SAYIYOR
Birden fazla Avrupa ülkesinde ve ABD’de ise farklı bir prosedür izleniyor, asemptomatik hadiseler ekseriyetle günlük olarak açıklanan datalara dahil ediliyor. Uzmanlara nazaran, Avrupa ülkelerinin son periyotta açıkladığu yüksek olay sayılarının da, test sayısının artırılıp asemptomatik olumlulara dahil edilmesine bağlı olduğunu söylüyor.
Kelam gelimi, korona virüsü vefatları ve olaylarında en ağır bilançolardan birine sahip olan İspanya’da 3 Eylül günü 8 bin 959 hadise açıklandı. İspanya Sağlık Bakanlığı’nda Covid-19’a karşı çabayı yürüten komitenin lideri Fernando Simon, bu bireylerin yüzde 70’inin asemptomatik olduğunu lakin gerekli tedbirler alınmazsa sayının yükseleceğini duyurdu.
İtalya’da da test sayısının artırılması sayesinde yakalanan her olay, semptomatik yahut asemptomatik olmasına bakılmaksızın günlük datalara dahil ediliyor.
İNGİLTERE: TESTİ MÜSPET ÇIKAN HERKES AÇIKLANIYOR
30 Eylül günü 7 bin 108 yeni hadise İngiltere’de de, testleri müspet çıkan tüm şahıslar ayrım yapılmaksızın yeni hadiselere dahil ediliyor. İngiltere Sıhhat Bakanlığı’nın ‘yeni vaka’ tarifi, “En az bir laboratuvar testi olumlu çıkmış kişiler” olarak yapılıyor; iki kere olumlu çıkan bireyler bir sefer sayılıyor.
‘DÜNYA SIRALAMALARI’ NEYE NAZARAN YAPILIYOR?
Korona virüsü salgınında referans alınan Johns Hopkins Üniversitesi ve Worldometer siteleri, ülkelerin bildirdiği dataları kullanıyor. Hasebiyle bu kurumların hadise sayısı ve can kaybı sıralamaları da bu bilgilere nazaran şekilleniyor; örneğin Çin asemptomatik hadiseleri bildirmemesi nedeniyle gerilerde yer alıyor. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
