Dünya Sıhhat Örgütü’nden (DSÖ) ve Avrupa’dan uzmanlar, Türkiye’de 2017-2025 ortası devir için kabul edilen Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Çok Paydaşlı Hareket Planı’nı mercek altına aldı. Uzmanların saygın tıp mecmuası Lancet’te yayımlanan makalesinde, bu planın amaçlarına ulaşmış olması halinde, Türkiye’de yalnızca 2017 yılında 20 binden fazla vefatın engellenmiş olabileceği belirtildi.
PLAN NE ÖNGÖRÜYORDU?
DSÖ’yle işbirliği içinde hazırlanan plan, bulaşıcı olmayan hastalıklardan ölümlerin engellenmesi ismine Türkiye’de tuz ve tütün tüketiminin yüzde 30 oranında azaltılmasını, fizikî aktivite oranının da en az yüzde 10 artırılmasını öngörüyordu. Uzmanların araştırmasındaysa, 2017 yılındaki datalar incelenerek amaçlara ulaşılmış olması halinde kaç mevtin engellenmiş olabileceği hesaplandı. Mevcut istatistiklerin kullanıldığı araştırmada, yalnızca 2017’de 20 bin 281 mevtin önlenmiş olabileceği sonucuna varıldı.
KALP, TENEFFÜS, KANSER, DİYABET
DSÖ’nün internet sitesinden paylaşılan araştırma özetinde, bulaşıcı olmayan hastalıkların dünya çapında arttığı ve Avrupa’nın bu hastalıklarla ilişkili vefatlar açısından en yüksek oranlara sahip olduğu aktarıldı. DSÖ, dünya çapında bulaşıcı olmayan hastalıklar kaynaklı ölümlerin yüzde 80’inin dört temel sebepten –kalp hastalıkları, kronik teneffüs rahatsızlıkları, kanser ve diyabet- kaynaklandığını da belirtti.
’70 YAŞ ALTI ÖLÜMLERİN YÜZDE 20’Sİ BU HASTALIKLARDAN KAYNAKLANIYOR’
Türkiye’deyse toplam ölümlerin yüzde 89’undan bu hastalıkların sorumlu olduğu, 70 yaş altında yaşanan her beş mevtten birinin de bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklandığı kaydedildi. Türkiye’deki hareket planının da tütün, alkol, diyet ve fizikî aktiviteye odaklanarak bu vefatları engellemeyi hedeflediği hatırlatıldı. Fakat gayelere ulaşılamadığı ve yalnızca 2017’de bu nedenle 20 bin 281 kişinin öldüğü belirtildi.
TÜRKİYE’DEKİ BİRİNCİ BEŞ RİSK FAKTÖRÜ
Makalede, Türkiye’deki bulaşıcı olmayan hastalıklar açısından en kıymetli risk faktörleri, ehemmiyet sıralamasına nazaran şöyle listelendi:
* Tuz tüketimi
* Fizikî aktivite eksikliği
* Tütün kullanımı
* Meyve ve zerzevat tüketimi eksikliği
* Alkol kullanımı
‘TUZU AZALTMAK VE FİZİKÎ AKTİVİTE, VEFATLARI YÜZDE 50 DÜŞÜRÜR’
Makalede, Türkiye’de nüfus çapında tuz tüketimini azaltmanın ve fizikî aktiviteyi artırmanın, önlenebilir ölümlerin yarısından fazlasından kaçınılmasını sağlayabileceği belirtildi.
TÜRKİYE’YE MEYVE-SEBZE TAVSİYESİ
DSÖ Avrupa Yöneticiliği’nin özel danışmanı olan ve ilgili araştırmaları yürüten Dr. João Breda, araştırma hakkında şu yorumu yaptı: “Kanıtlara dayalı bu yaklaşım yalnızca Türkiye’nin aksiyon planının potansiyel tesirlerini değerlendirmekle kalmıyor; tıpkı vakitte bize, en tesirli tedbirleri bulmamız için yardımcı olabilir ve her yıl daha fazla hayat kurtarmamızı sağlayabilir.”
Breda, Türkiye’ye günlük zerzevat ve meyve tüketimini artırma tavsiyesinde de bulundu.
DSÖ, Türkiye’nin Avrupa bölgesinde 2030’a kadar bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklı vefatları üçte bir oranında azaltmayı hedefleyen ülkelerden biri olduğunu da ekledi. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
