Bütün dünyada olduğu üzere Arap dünyasında da 2020 yılında gündemin en fazla meşgul eden konusu korona virüsünün yol açtığı salgın oldu.

Arap gazetelerinin ve muharrirlerinin birçok 2020’yi “Korona yılı” olarak nitelendirirken, kimi müellifler 2020’yi “yüzyılın en makus yılı” olarak nitelendirdi.

Arap coğrafyasında devam eden vekâlet savaşları ve dış müdahalelerin yarattığı yıkımların yanı sıra 2020’nin başlarında İranlı General Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesi, Beyrut patlaması, kimi Arap ülkelerinin İsrail ile diplomatik bağlara başlaması, Libya’daki gelişmeler 2020’de gündemin birinci sıralarında yer alan başka hususlardı.

‘2020’NİN ÖNE ÇIKANLARI’

“Arap dünyasının sakinleri son yüzyılda, yabancı işgaller, askeri hezimetler, darbeler, diktatöryal idarelerin baskısı altındaki hayatlarında önemli olumlu gelişmelere pek alışık olmasalar da, 2020 yılı bütün dünyada olduğu üzere yıkıcı tesirlerinden ötürü Arap dünyası için de istisnai bir yıldı.

Geçen yılın kimi olayları bölgesel ve global çaptaki çekişmelerle ilişkiliydi. Öncelikle ABD, Kudüs Ordusu kumandanı İranlı General Kasım Süleymani’ye suikast düzenledi. Daha sonra bunu İran’ın Ukraynalı bir yolcu uçağını ezkaza vurması ve 176 yolcunun hayatını kaybetmesi izledi.

Yeniden 140 kişinin hayatını kaybettiği ve yüzlerce insanın yaralandığı Beyrut Limanı’ndaki patlama epey kıymetliydi. Bunun yanı sıra Umman Sultanı Kabus, Kuvet Buyruğu Pir Sabah El Ahmet El Cabir ve Mısır eski devlet lideri Hüsnü Mübarek üzere başkanlar hayatını kaybetti.

Fakat Arap dünyasının en fazla öne çıkan gelişmesi, dört Arap ülkesinin İsrail ile diplomatik ilgilerin başlaması istikametinde mutabakat imzalaması oldu.

Siyasi alanda Arap dünyasını ilgilendiren değerli gelişmelerden biri ABD başkanlık seçimlerinde Trump’ın yenilmesi ve Joe Biden’ın kazanması oldu.

Lakin bütün dünyada olduğu üzere Arap dünyasını da tesiri altına alan 2020’nin en kıymetli gündemi Çin’in 11 Ocak’ta korona virüsünden ötürü birinci vefatın gerçekleştiğini duyurması oldu. (Kuds El Arabi/başyazı)

‘İNSANLIK EN BÜYÜK İKİNCİ SAVAŞINI 2021’DE VERECEK’

Karikatür: İmad HAccac, El Arabi el Cedid gazetesi (2021 aşı yılı olacak)

“2020 kayıp bir yıldı. İç karartıcı olaylarla dolu olmasından ötürü birden fazla insan bu yılı unutmayı ümit ediyor. 2020 tartışmasız bir halde korona virüsü yılıydı. Covid-19 haberleri her şeyin başında geldi. Dünyadaki birden fazla kentte maskeli insan imgesi epeyce doğal bir imaj haline geldi.

Daha evvelki yıllarda insanlardan yeni yıl için hayli değişik ve umut dolu temenniler duyardık. Lakin 2020 biterken insanların birçok temenniler konusunda biraz daha çekimser davrandı. Ve temenniler genelde ‘gelecek yılın daha hoş bir yıl olması’ dileği formundaydı.

İşin açıkçası gelecek için umut verici işaretler var. Ve tünelin ucundaki ışık gözle görülmeye başlandı. Fakat 2021 yılında insanlık İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en kıymetli savaşını verecek. Ki kimi insanlara nazaran bu savaş, 1920’lerdeki İspanyol salgınından sonraki en büyük savaşı olacak. Çünkü dünya geçtiğimiz sene içinde virüse karşı çabucak hemen acizdi ve kapanma ve maske takmaktan öteki bir silahı yoktu. Fakat 2021 yılı en kıymetli silahı olan aşıyla donanmış bir halde geliyor. (Osman Mirğeni/Suudi Şark’ül Evsat gazetesi)

‘TERÖR ÖRGÜTLERİNDEN KORONA VİRÜSÜNE’

“2020’den evvelki yıllarda insanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük tehlike terör örgütleriydi. Başta Irak ve Suriye olmak üzere Ortadoğu’daki geniş çapta yayılması ve akabinde bütün dünyada gerçekleştirdiği eylemelere kadar büyük bir tehlike. Bilhassa de Avrupa Birliği ülkelerinde gerçekleştirilen ataklar. Bu örgütlerin faaliyetleri her ne kadar devam etse de 2020’de korona virüsü ondan başrolü çaldı.

Ortadoğu coğrafyasında geçen yılın en değerli gelişmeleri ortasında başta haliç ülkeleri olmak üzere, kimi Arap devletlerinin İsrail ile olan bağlantılarında yaşanan değişim vardı. Bu değişim evvel Birleşik Arap Emirlikleri’nden geldi, daha sonra onu Bahreyn, Sudan ve Fas izledi. Bu da Trump, idaresinin seçimlerde bu gelişmelerden medet ummasının bir sonucu olarak geldi. (Mahir El Hatip/Lübnan El Nashra gazetesi)

‘2020 YÜZYILIN EN MAKÛS YILI’

“2020 yılı yüzyılımızın en makus yılı ve önemli bir varoluşsal krizin keskin bir işareti olarak kalacak. Bu yıl tüm tatsız sürprizlerin yılıydı. Gerçek kökeni ve anavatanı tam olarak bilinemeyen mikroskobik bir virüs, tüm insanlığı tehdit etti, ekonomileri salladı, kurumları felç etti, şahsî özgürlükleri daha evvel görülmedik biçimde kısıtladı, toplumların hayat üsluplarını ve bireyler ortasındaki ilişkiyi değiştirdi. Birebir formda etik ve bedeller sistemini sarstı ve birçok ülkede eğitim ve sıhhat sisteminin ne kadar kırılgan olduğunu ortaya çıkardı.

Bir sene öncesine kadar beşerler istedikleri üzere gezip seyahat ediyorlardı. Değişik münasebetler münasebetiyle binler bir ortaya geliyordu. Yeni yılın gelişini beraberce kutluyorlardı, düğünlerde ve özel gecelerde müzik söyleyip dans ediyorlardı. Binlerce taraftar, dayanak ritüellerini gerçekleştirmek için stadyumlara akın ederdi. İnsanlık bunu, özgürlüğünü yaşadığını tam olarak bilmeden yapardı.

Salgının başlamasının üzerinden bir yıl geçti. Ve bütün gezegende hiç kimse bu virüsün bir buçuk milyon insanın vefatından sorumlu olacağını ve dünyada son yüzyıldaki en büyük sıhhat krizini yaratacağını iddia edemezdi. Bilim insanları bu virüse karşı tesirli bir aşı bulmada başarılı olsalar dahi, bu virüsün kaynağı ve kökeni gizemli kalmaya devam edecek.” (Abdülsamed Bin Şerif /El Arabi El Cedid gazetesi)

‘2020’NİN DEĞİŞTİRDİĞİ ANLAYIŞLAR VE KAVRAMLAR’

“2020 yılında boşa çıkan birinci anlayış, nükleer tehlikesinin insanlık için en büyük tehlike olduğu istikametindeki niyettir. Korona virüsü biyolojik bir bomba olarak bütün dünyayı tesiri altına aldı.

2020’nin altüst olan bir öbür anlayışı da coğrafya ve ülkeler ortasında çizilen sonlar ve bu çerçevede konulan engellemelerle alakalıdır. Coğrafya yahut coğrafik hudutlar artık kimseyi tehlikelerden yahut felaketlerden korumuyor. Örgütlü cürümler artık hudut ötesine ulaşıyor, tekrar terör de hudutları aşıyor. Artık de, havaalanlarının kapatılması ve alınan bütün önlemlere karşın salgın sonları aşarak yaygınlaştı.

Ulusal iktisatların tek başına büyük felaketlere karşı koyabileceğine dair kanılar de yerle bir oldu. Çin haricindeki büyük ülkeler, bilhassa salgınla baş edebilmek için teneffüs aygıtı ve yüz maskesi üzere kolay gereçlerin temini konusunda büyük dertler yaşadı.

2020’nin sarstığı bir öteki anlayış ise, devletin savunma, güvenlik dış siyaset, üzere alanlara yük verip besin üretimi, başta sıhhat ve eğitim üzere temel hizmetleri özel dala ve pazar ekonomilerine bırakma anlayışıdır. Yahut en azından bu anlayış sorgulanır oldu. Çünkü salgının birinci başlarında özel sıhhat bölümü, salgınla çabada bazen çaresizliğinden bazen de buna niyeti olmadığından şaşırtan bir biçimde geri planda kaldı.” (Süleyman Abdülmünim/Mısır El Ahram gazetesi)

Gazete Duvar