AKP’nin birinci periyodunda 11 yıllık iktisat idaresini üstlenen ve istişarenin, ortak aklın kalmaması nedeniye istifa eden Ali Babacan, kurduğu Deva Partisi ile alanlarda. Türkiye’de bir iktisat savaşının değil berbat idarenin olduğunu anlatan Babacan, değersizleşmiş bir TL ve prestijini yitirmiş, kuyrukları geri dönmüş bir Türkiye’nin bedelini halkın ödediğini belirtiyor. Babacan, hükümetin ekonomiyi Ulusal Güvenlik Kurulu’nda konuşmasını ise şöyle yorumluyor:

“Milli Güvenlik Kurulu’nda ekonomiyi konuşmak bir itiraftır. Endişe salarak değil özgürlük, hukukun üstünlüğü ve tarafsızlığı ile Türkiye krizden çabucak çıkar..”

Jale Özgentürk ve Ali Babacan

Politikayı bıraktı derken, 2017’den sonra etrafından gelen baskıyla Deva Partisi’ni kuran ve AKP’ye alternatif olarak seçime hazırlanan Babacan’ın sorularıma karşılıkları şöyle:

– Türkiye’nin en büyük krizlerinden biri olan 2001’i yöneten grubun başında siyasete başladınız. O periyodu anlatır mısınız?

Ben AKP’nin hem parti programını, seçim programını hem de acil hareket planını yazanlardan biriyim. Türkiye o güne kadar IMF ile hiçbir stand by’ı tamamlamamıştı. Birinci sefer biz tamamladık. Pırıl pırıl kapattık. Bu da dünyada kelam verip tuttuğumuz için kredibilitemizi arttırdı. Enflasyon iki üç haneliydi tek haneye indirdik. Üç sıfırı attık. Kredibiliteyi oluşturmak çok kıymetliydi. 2003-2004’ün sonunda düzlüğe erdik, akabinde Avrupa Birliği ile müzakerelerin başlamasıyla öngörülebilirlik arttı. 2005-2007 yükseliş periyodu oldu. O devirde ihracatta önemli patlama yaşadık. Bugün diyorlar ya yüksek kur olunca ihracat artar, diye. O gün tersine TL pahalıydı. Lakin ihracat süratli arttı üstelik petrol fiyatları da 20 dolardan 120 dolara çıkmıştı.

– Muvaffakiyetin nedenleri neydi sizce?

En kıymetlisi bağımsız heyetler ve kural bazlı idare anlayışı. Mesela faiz dışı fazlayı 6.5 olarak belirledik. Bu bir kuraldır. Merkez Bankası’nın temel önceliği fiyat istikrarıdır. Gayeyle çelişmemek üzere hükümetin büyüme siyasetlerini dayanaklar. 2002 seçim beyannamesinde motamot yer alır. Bu cümleleri biz koyduk. Yani tutarlılık vardı, insan kaynağı liyakatle seçilmişti, istişare ile karar alınıyordu. Ortak akıl vardı. Ve dünya ile ilgiler güzelleşiyordu. Bu da içeriye refah ve daha yüksek hayat standardı olarak yansıdı. Lakin bunu bilakis döndürürsen nasıl yoksulluk, fakirlik, işsizlik olarak ortaya çıkıyor, görüyoruz bugün. Tam bir ibretlik ülke Türkiye. Muvaffakiyet nasıl elde ediliri de görüyorsunuz, bir ülke kendi kendini nasıl mahveder onu da görüyorsunuz.

– O vakit itiraz eden olmadı mı? Merkez Bankası’nın başında Kemal Derviş devrinden gelen Süreyya Fedai vardı. Onunla nasıl çalıştınız?

İtiraz eden olmaz mı? Çok cin fikir çıktı. Yok borcu ödemeyelim, yok konsolidasyon yapalım diyenler. Merkez Bankası neden bağımsız, diyenler. Ben karşı çıktım. Hem seçmene hem dünyaya taahhüttür, dedim. Biz iyi çalıştık lakin Erdoğan kurtul bundan, diyordu. Fakat yapmadık. Süreyya Beyefendi ile vazife müddeti dolana kadar çalıştık. Akabinde Durmuş Yılmaz ve Fazilet Başçı hepsi beşer yıl vazife yaptılar. Para Siyaseti Şurası da beş yıl misyon yaptı. 11 yıl boyunca, iktisat idaresinde ehil ve liyakatli takımların olduğu periyotta ortalama büyüme suratı yüzde 7.3. Partili, taraflı cumhurbaşkanlığı sisteminde ortalama yüzde 3.6. Üstelik bu oran, bağımsızlığını kaybedip hükümetin buyruğu altına giren TÜİK’in makyajlanmış sayılarıyla.

– Ayrılmanızda kırılma noktası neydi?

2009’da birinci istifa mektubumu verdim. En çok rahatsız eden şuydu. 2007 seçimlerinden sonra insan kaynağı yapısının değişmeye başladığını gördüm. 2009’da yanlış, sorunlu tipler sisteme nüfuz etmeye başladı. Kabine değişikliği oldu. 2008-2009 krizi vardı. Erdoğan’ın isteğiyle Dışişleri Bakanlığı’ndan iktisada yine döndüm. Fakat liyakatsiz şahısların tesiri artmaya başlamıştı. İstişaresiz karar almaktan, düzgün sonuç alınmayacağını gördük. Başkanlık sisteminden sonra ise koptu. Bakanlar yardımcısını Resmi Gazete’den öğreniyor.

EMEK İSTİSMARIYLA BÜYÜME

– İktisatta hükümet yeni bir formül denediğini açıkladı. Faiz neden enflasyon sonuç tezi gerçek olabilir mi?

Prestiji yüksek iktisatçılar ortasında bu tezi doğrulayan bir isim yok. Tez edilen şu: Türk Lirası’nın pahasını düşürelim, rekabetçiliğimiz artacak. Bu ne demek? Minimum fiyatı 220 dolara düşürerek ucuz iş gücünü kaynak olarak kullanmak, demek. Bu emeğin istismarı ile büyümedir. Birtakım otoriter idarelerin modeli bu. Lakin 12 bin 500 dolar ulusal gelir düzeyini yaşayan vatandaşımıza tekrar fakirliğe razı olun, zira bizim büyümemiz lazım, diyemezsiniz.

– Rekabetin artması yalnızca kur artışı ile sağlanır mı?

Rekabet gücü yalnızca ucuz işgücü ile olmaz. Bir ülkede yatırım için istihdam için en değerlisi hukuksal inançtır. Yargı düzgün işleyecek, önünü görebilecek. Kendi iş insanları da memleketler arası yatırımcılarda ucuz işgücü için yatırım yapmaz. Otoriter ülke bile olsa kural ve hukukun üstünlüğü olması gerekir. Ayrıyeten devlet yatırımcı için yok, vatandaşları için var. Yani yatırımcı için cazip olmak, yatırımcı para getirsin de ne olursa olsun demek hakikat olamaz. Türkiye’nin gereksinimi bu değil.

‘ESKİ KARNE GÜNLERİNE DÖNDÜRÜYORLAR’

– Ülkede önemli bir hayat pahalılığı ve gelir kaybı yaşanıyor. Paha mi bu denemeye?

Bu siyasetin getirdiği önemli bir berbata gidiş var. Memlekette bayat ekmek kuyruğu var. Depolarını doldurmak isteyenlerin oluşturduğu akaryakıt kuyrukları var. Marketlerde yağ, un ölçü sonu ile satılıyor. Bolluk ülkesini yokluk ülkesine çevirdiler. Ülkeyi o eski karne günlerine döndürüyorlar. O günleri hatırlatıp başarıyı anlatan Erdoğan, Türkiye’yi o günlere götürüyor. Prestij kalmadı. Suçladığımız ülke yalnızca para için dost oluyor.

EKONOMİSTLERE GÖZDAĞI

– İktisat Ulusal Güvenlik Şurası sorunu oldu. Mandacı diye ekonomistler tehdit altında.

Sayın Erdoğan ne vakit sıkışsa gündemi değiştirmek için haftanın hatalısı panosuna yeni isimler ekliyor. Artık iktisattaki berbata gidişi eleştiren ekonomistleri haftanın hatalısı ilan etti. Ekonomistler işini yapıyor, sıkıntılar konuşulacak ki tahlil arayışlarının imkânı ortaya çıkabilsin.

Mevzunun MGK’de ele alınması aslında ekonomik gidişatın bir güvenlik sorunu haline gelebileceğinin itirafı. Lakin Sayın Erdoğan MGK’yi de devreye alıp mandacı suçlamasıyla gözdağı veren yaklaşımını sürdürmeyi hedefliyor. Bütün bunlar iktidarın bu sorunu çözecek kabiliyetinin ve niyetinin olmadığının işaretidir. Bu yüzden birinci seçimde müsait yerde inecek ve tahlili Deva takımlarına bırakacaklardır.

BİRİNCİ AÇIKLAMAMIZ ‘ÖZGÜRSÜNÜZ’

– İktidara gelir gelmez birinci saat yapacağınız açıklama ne olur?

İktidara 1000 husustan oluşan acil hareket planı ile hazırlanıyoruz. Birinci 90 gün birinci 360 gün için programımız hazır. Birinci 90 dakikayı da planladık. Birinci açıklamamız özgürlükler, ikincisi yargının bağımsızlığı ile ilgili olacak. Bunlar açıklama ile düzelecek bahisler. Gençlere korkmayın, toplumsal medyada rahat olun diyeceğiz. Medyaya hiç kimseyi yazdığından çizdiğinden ötürü, televizyonlarda söylediğinden ötürü işten attırmayacağız. işverenleri aramayacağız, nefes alın diyeceğiz. Yargıya hükümetten size baskı gelmeyecek diyeceğiz. Yargının bağımsızlığı kolay lakin tarafsız çalışması kritik. Bunun için de insan kaynağı yapısı devreye giriyor. Hükümetten bağımsız lakin öbür yere bağımlı mı, performansları nasıl diye bakacağız. Yargı ıslahatını hazırlıyoruz.

YERLİ VE ULUSAL BİR KRİZ

– Şu anda bir ekonomik kurtuluş savaşından sözediliyor. Bu türlü bir savaş var mı nitekim?

Türkiye’de şu anda bir ekonomik kurtuluş savaşı falan yok. Berbat idarenin elinde değersizleşmiş bir Türk Lirası, prestijini yitirmiş bir Türkiye var. Bugün kendi kendilerine çıkardıkları pek ‘yerli ve millî’ bir kriz var. Kurdaki bu artışı adeta bir kurtuluş savaşı kimliğine büründürmeye çalışıyor. Bu baş ile giderlerse bu ülke parayla akaryakıt bulamaz, doğalgaz bulamaz. Yanlışta inat etmeyin.

– Yoksulluğa karşı politikalarınız ne olacak?

Toplumsal siyasetlerle ilgili aksiyon planını açıkladık. Mevcut toplumsal dayanak programından bir adım geri yok. Modeli değiştireceğiz. Aile doktoru üzere toplumsal dayanak uzmanı görevlendireceğiz. Hak bazlı, 40 küsur yerden dayanak veriliyor. Tek kuruma vereceğiz. Taban geçim takviyesi belirleyeceğiz.

Cumhuriyet